محمد روح بخش میرابی - کارشناسی ارشد رشته معماری، دانشگاه غیرانتفاعی خیام مشهد، مشهد، ایران

حضور میدان؛ به عنوان یک فضای باز شهری؛ پیش از اسلام و نیز پس از آن؛ در شهرسازی اسلامی؛ مورد توجه بوده است. میدان قیصریه لار و میدان نقش جهان اصفهان نمونه هایی از میادین شهری به جا مانده ازگذشته و نشان دهنده قدرت حکومت ها می باشند. بر اساس نظریه های پژوهش های اخیر میدان نقش جهان اصفهان در عصر صفوی و در زمان شاه عباس اول صفویطرح ریزی و احداث گردیده بود و میدان قیصریه لار تاریخچه ای مربوط به دوران تیموری دارد که در دوران صفوی به اوج رسیده است. پیشینه تاریخی و اهمیت این دو فضا در شهر منجر به ارائه طرحهای بازآفرینی میدان قیصریه و نقش جهان شده است. بنابراین در پژوهش حاضر بر اساس تحلیل محتوا و راهبرد تاریخی- تطبیقی به مطالعه پیشینه، تاریخچه شکل گیری و تحولات و دگرگونی های مرحله به مرحله دو مجموعه قیصریه لار و نقش جهان در روند تاریخ پرداخته و در نهایت با مطالعه تطبیقی به شناسایی تشابهات و تفاوت های ساختار کالبدی و کارکردی این دو مجموعه پرداخته است. نتایج حاصل حکایت از وجود بیشترین اشتراکات در پیشینه قبل از احداث دو مجموعه و بیشترین افتراقات در وضع موجود آنها داشته که در سیر تحول تاریخی نیز، دو مجموعه در بعد کارکردی و نوع کاربری ها و عملکردهای موجود شباهت های بسیاری نسبت به بعد ساختاری و شکلی را دارا بوده اند.

کالبد، لار، قیصریه ، میدان، نقش جهان