محسن موذنی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند
افشین قربانی پارام - عضو هییت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند، دکتری معماری از ایتالیا

برنامه ریزی ها و امور اجرایی مدیریت شهری ازجمله برنامه ریزی و مناس بسازی فضاهای شهری برای معلولان به سهولت و مطلوب محقق نمی شود، در واقع حقوق شهروندی معلولین در قوانین از دید معماری دارای کمبودها و نارسایی های فراوانی باشد و نیاز به بازنگری و رسیدگی بیشتری دارد، برنامه ریزی ها و امور اجرایی در شهرهای ایران ازجمله برنامه ریزی و مناسب سازی فضاهای شهری برای معلولان چندان موردتوجه قرار نگرفته است و طراحی مبتنی بر روانشناسی محیطی و همچنین با تغییر دیدگاه های حاکم بر مدیریت شهری و اصلاح نگرش نسبت به معلولین، میتوان حقوق شهروندی معلولین را در قوانین شهری بهبود بخشید. به همین خاطر، پژوهش حاضر به بررسی و نقد حقوق شهری معلولین در قوانین از دید معماری پرداخته است و راهکارهای مناسب از دید معماری برای مناسب سازی فضاها برای معلولین ارائه شده است. منابع اطلاعاتی پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه ای و میدانی بوده و سپس بر اساس روش توصیفی - تحلیلی به بررسی و ارزیابی مدارك و اسناد پرداخته شده است. نتایج حاکی از آن است که عدم به کارگیری ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای افراد معلول جسمی حرکتی در سطح کشور به شمار می آید عدم وجود متولی برای به کارگیری صحیح ضوابط و مقررات موجود توسط کارفرمایان، خصوصا دولتی است این موضوع زمانی که انجام کار به چند ارگان دولتی مربوط می شود شدت بیشتری می یابد بنابراین ضوابط و آیین نامه های ساخت و ساز در فضاهای عمومی، نیمه عمومی و خصوصی شهر مورد بازبینی قرار گرفته و با توجه به فن آوری های جدید به روز رسانی گردد برای مثال استفاده از حسگرها و سازه های هوشمند در معابر، راه پله ها و... برای نابینایان در قوانین شهری جانمایی گردد.

معلولیت، حقوق شهروندی، معماری، قوانین شهری.