محمدرضا احمدنیا - دکتری شهرسازی، مدرس دانشگاه پیام نور کرج
مرضیه معظمی گودرزی - کارشناس مهندسی شهرسازی، دانشگاه پیام نور کرج

هر برهه ای از تاریخ جوامع و ملت ها اهمیت خاص خود را دارد. احتیاجات و افکار مردم جهان در هر دوره ای متفاوت بوده است. و به طور کلی هنر، نمایش گر اینگونه انعکاس هاست. شروع معماری معاصر ایران را می توان از حدود سال 1300 به بعد دانست. این زمان است که در اثر تحولات سیاسی و اجتماعی جریان زندگی در ایران تغییر کرد و به دنبال آن سیمای شهرهای ایران متحول شد. از همان ابتدا و از طراحی اولین آثار در معماری ایران دو جریان موازی هم پدید آمد، یک جریان که هیچ گونه توجهی به میراث فرهنگی گذشته نداشت و جریان های معماری معاصر جهان را با یک دوره تأخیر تقلید می کرد و جریان دیگری که کوشش داشت هرچند سطحی اما رابطه خود را با معماری گذشته ایران باقی نگاه دارد. در سال های 1320-1357 هجری شمسی باوجود رواج و گسترش معماری مدرن به تدریج در دانشکده های معماری ودر طراحی شهرها توجه به تاریخ و سنت معماری ایران به عنوان هویت معماری ایران مطرح گردید و نتیجه این مبحث در آثار تعدادی از معماران این دوره خود را نمایان ساخت. بدین ترتیب حتی قبل از آن که معماری پست مدرن در غرب گسترش یابد، نوعی معماری مدرن ایرانی که توجه به تمدن، فرهنگ و تاریخ ایران داشت، درکشور ما رشد نمود. از این جهت نگارنده ها برای این سبک نام معماری نوگرایی ایرانی انتخاب نموده اند که ازیک طرف در ساختمان های این سبک نوگرایی عصر مدرن دیده می شود. از طرف دیگر استمرار سنت معماری ایران در شکل کالبذی برخی بناها ملحوظ شده است. می توان بیان نمود که اصول نظری و شکلی این سبک معماری بر دو پایه زمام عصر مدرن و مکان ـ سرزمین ایران ـ استوار است این دو رکن اساسی، همتراز یکدیگر در ترکیب کالبدی ساختمان نشان داده می شود.موضوع اصلی این تحقیق، جست و جوی زمینه های ایجاد شده در شکل گیری معماری نوگرایی ایرانی به خصوص معماری دوره پهلوی دوم به دست آوردن انگیزه هایی است که دگرگونی اندیشه های این دوره را باعث گردیده است. در نهایت تأثیراتی که در معماری کنونی ایران گذاشته است.

پهلوی اول، پهلوی دوم، معماری معاصر، معماری مدرن، معماری ایرانی، معماری نوگرا