محمدباقر اکبرپور زنگلانی - عضو هیت علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه پیام نور
رقیه رحیمی دمیرچی درسی - دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش دانشگاه پیام نور

عملگرایی یا پراگماتیسم سنتی فلسفی است که در ایالات متحده آمریکا در سال 1870 آغاز شد.منشاء آن اغلب به فلاسفهای همچون چارلز سندرز پرس، ویلیام جیمز و جان دیویی منتسب میشود. عملگرایان عنوان میکنند که بیشتر موضوعات فلسفی- همچون ذات دانش، زبان، مفاهیم، معانی، اعتقادات و علوم- را در قالب کارکردهای عملی و موفقیتشان بهتر میتوان نگریست، در ادامه می توان اشاره کرد که ، پراگماتیسم روشی در فلسفه است که با اعتراف به غیرممکن بودن اثبات بعضی مسائل، آنها را با توجّه به کاربردشان در زندگی انسان می پذیرد. طرفداران این شیوه، خود را عملگرا و متسامح می دانند. مخالفان، این گروه را میانهرو یا محافظه کارمی خوانند. از دیدگاه پراگماتیسم(واقع گرایان)، کلیه تصورات، مفاهیم، قضاوت ها و نظرات ما قواعدی برای »رفتار« (پراگمای) ما هستند، اما »حقیقت« آنها تنها در سودمندی عملی آنها برای زندگی ما نهفته است. از دیدگاه پراگماتیسم، معیار حقیقت، عبارت است از سودمندی، فایده، نتیجه و نه انطباق با واقعیت عینی. در واقع حقیقت هر چیز به وسیلهی نتیجه نهائی آن اثبات میشود . یکی دیگر از متغییرهای تحقیق حاضر ، ماده گرایی می باشد ، در مورد ماده گرایی نیز می توان اینگونه مطرح کرد که ماده گرایی(ماتریالیسم) به دیدگاهی گفته میشود که می گوید هر آنچه در هستی وجود دارد ماده یا انرژی است و همه ی چیزها از ماده تشکیل شدهاند و همه ی پدیده ها (از جمله آگاهی (نتیجه ی برهمکنشهای مادی است. به عبارت دیگر، ماده تنها چیز است و واقعیت عملاً همان کیفیت های در حالِ رخ دادنِ ماده و انرژی است) ماتریالیسم یک مکتب فلسفی میباشد که در مقابل مکتب ایدئالیسم مطرح شدهاست. شاخه های مهم آن ماده باوری مکانیکی و مادهباوری دیالکتیکی میباشند. باتوجه به معرفی دو مکتب ماده گرایی (ماتریالیسم) و واقع گرایی (پراگماتیسم) ؛ در این پژوهش سعی داریم به بررسی مقایسه ای ارتباط باورهای هستی شناسی و انسان شناسی ماده گرایان وعمل گرایان در اسلام با رفتارهای زیست محیطی بپردازیم و ماحصل یافته ها نشان داد که اسلام ماتریالیسم را رد و موافق آن نمی باشد و همواره اسلام بر واقعیت و منطق گرایی تاکید دارد و همچنین در اسلام بصورت مکرر بر حفظ محیط زیست و طبیعت اشاره شده است.

باورهای هستی شناسی، باورهای انسان شناسی، ماده گرایان(ماتریالیسم)، عمل گرایان(پراگماتیسم)، اسلام، رفتارهای زیست محیطی