سید جلال الدین جزایری - آموزش و پرورش اصفهان
سید محسن موسوی نیک - استاد گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل
بابک بحرینی نژاد - هییت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
سید احمد قنبری - استاد گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل

به منظور ارزیابی و بررسی اثرات تیمارهای کودی و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی گوار، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی اصفهان در سال زراعی 95-1394 اجرا شد. سطوح کودی (عامل اول) شامل: کود شیمیایی (در دو سطح، 60، 70 و 70 و دیگری 90، 100، 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، فسفر و پتاس)، کود حیوانی (10 و 20 تن در هکتار) و ورمی‌کمپوست (300 و 600 کیلو گرم در هکتار) و تراکم (عامل دوم) شامل: سطوح 60، 75 و 90 بوته در متر مربع می‌باشد. شاخص­های اندازه­گیری شده، LAI، CGR و RGR بودند. بر اساس نتایج ارتفاع گیاه، تعداد شاخه جانبی، تعداد نیام، طول نیام و عملکرد دانه در تیمارهای کودی و تراکم بوته معنی­دار شدند ولی برهمکنش کود و تراکم در تعداد نیام معنی­دار شد. میانگین­ها بترتیب برتری کود شیمیایی، کود حیوانی و ورمی‌کمپوست را نشان می­دهد و تراکم 60، 75 و 90 بوته در متر مربع نیز بترتیب غالبیت داشتند. بیشترین شاخه جانبی (13/6 عدد)، نیام در بوته (32/46 عدد)، وزن هزار دانه (55/33 گرم) و عملکرد دانه (3/3646 کیلوگرم در هکتار) در تراکم 60 بوته مشاهده گردید. در بیشتر اجزاء عملکرد ارجحیت با کود شیمیایی ولی در برخی صفات، ورمی‌کمپوست در سطح آماری بقیه کودها بود. لذا جهت کشت این گیاه در شرایط مشابه می­توان تراکم 60 بوته و جهت کسب نتیجه بهتر و کاهش اثرات منفی زیست­­محیطی، ترکیبی از کودهای شیمیایی و ورمی‌کمپوست را توصیه نمود.

شاخص سطح برگ, کود حیوانی, ورمی‌کمپوست, وزن هزار دانه