حسین رجب دری
محمدرضا وکیلی فرد
حجت الله سالاری
علی امیری

زمینه: توجه به فلسفه اخلاق و به­ ویژه نظریه­ های اخلاقی برای حسابرسان ضرورت دارد. هدف این پژوهش، شناسایی و بررسی اهمیت نظریه‌های اخلاقی در حسابرسی از دیدگاه خبرگان و فعالان حرفه‌ای است. روش: این پژوهش ترکیبی از روش­های کیفی و کمی است. در بخش کیفی از روش­های تحلیل محتوا و دلفی استفاده شد. جامعه موردبررسی مقاله ­های مرتبط با فلسفه اخلاق قرار داده شد و با کسب نظر سه متخصص، 25 مقاله مرتبط شناسایی و با استفاده از تحلیل محتوا، هشت نظریه اخلاقی که در حرفه حسابرسی برجسته ­تر است، شناسایی شد. سپس، با فن دلفی و کسب نظر 13 نفر از خبرگان به عنوان نمونه (بانمونه گیری در دسترس) اهمیت نظریه­ های موردبررسی شناسایی شد. در بخش کمی، جامعه پژوهش حسابرسان فعال در کشور است که اولویت نظریه­ های اخلاقی با کسب نظر 164 نفر از آنان به‌وسیله روش نمونه­گیری تصادفی ساده و ابزار پرسشنامه­ و روش تحلیل عاملی تاییدی با نرم­افزار لیزرل آزمون شد. یافته­ها: یافته ­های پژوهش نشان داد که از هشت نظریه موردبررسی (وظیفه­ گرایی، سودگرایی، خودگرایی، دیگرگرایی، عدالت­گرایی، آزادی­ گرایی، خیرگرایی و فضیلت­ محور)، با توجه به دیدگاه خبرگان، همه موارد به‌جز خودگرایی و آزادی‌گرایی دارای اهمیت بالاتر از متوسط است. بررسی نظر فعالان حرفه ­ای نیز نشان داد که هر 6 نظریه موردبررسی در محیط حسابرسی ایران کاربردی و دارای اهمیت بالاتر از متوسط است. همچنین، خیرگرایی دارای بیشترین بارعاملی است و پس‌ازآن به ترتیب نظریه­ های فضیل ت­محور، وظیفه­ گرایی، عدالت­ گرایی، دیگرگرایی و سودگرایی قرار دارد. نتیجه‌گیری: در حرفه حسابرسی در محیط ایران، برای افزایش سطح اخلاق حرفه ­ای، توجه به نظریه­ های اخلاقی با توجه به اولویت­های مشخص‌شده ضروری است.

اخلاق حسابرسی, نظریه اخلاقی, فلسفه اخلاق