اثر مالیات بر ارزش‌افزوده بر ثبات اقتصاد بخش عمومی در ایران (با رویکرد ارتقای اخلاق و فرهنگ مالیاتی)

زمینه: مالیات بر ارزش‌افزوده به‌عنوان یک مالیات غیرمستقیم یکی از منابع مؤثر تأمین درآمد مالیاتی دولت به شمار می‌آید و بررسی آثار اقتصادی آن کانون بسیاری از مطالعات اقتصادی را تشکیل می‌دهد. ازاین‎رو، هدف مقاله حاضر بررسی اثر مالیات بر ارزش‎افزوده بر ثبات اقتصاد بخش عمومی در ایران با رویکرد ارتقای اخلاق و فرهنگ مالیاتی است. روش: تحقیق حاضر کاربردی و در زمره پژوهش های توصیفی – رابطه ای بود. جامعه آماری داده‌های فصلی و مالیاتی طی سال‏های 1393-1388  از اطلاعات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بود که در این تحقیق بدلیل انتخاب متغیرهای کلان اقتصادی، کل جامعه آماری به عنوان نمونه آماری در نظرگرفته شد و با استفاده از چک لیست جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش الگوی خودرگرسیونی با وقفه توزیعی ARDL انجام شد. یافته ها: دو الگو در این رابطه ارایه شد: در الگوی اول متغیر مالیات بر ارزش‌افزوده (VAT) با ضریب 71/0- در سطح خطای 1 درصد اثر منفی و معنادار بر نوسانات کسری بودجه داشت. در الگوی دوم ضریب مالیات بر ارزش‌افزوده 49/0- در سطح خطای 1 درصد معنادار بوده و اثر منفی بر نوسانات درآمد مالیاتی در دوره جاری داشت. نتیجه‎گیری: نتایج حاصل از برآورد الگوهای پژوهش حکایت از آن دارد که مالیات بر ارزش‌افزوده از طریق ایجاد کاهش در نوسانات درآمدهای مالیاتی و نوسانات کسری بودجه دولت در ایران، در تأمین و ایجاد ثبات در اقتصاد بخش عمومی کشور مؤثر و مفید بوده و این موضوع با تثبیت و گسترش فعالیت‌های بخش عمومی، موجب تحقق رفاه بیشتر برای عموم افراد جامعه و همچنین بهبود فرهنگ و اخلاق مالیاتی در کشور می‌گردد.  

Keywords:

Value added tax , Public sector , Autoregressive distributed lag , Tax ethics , مالیات بر ارزش‌افزوده , بخش عمومی , روش خودرگرسیون با وقفه های گسترده(ARDL) , اخلاق مالیاتی