معماری اسلامی از منظر آراء فارابی با تأکید بر احصاء العلوم (علمی پژوهشی)
Publish place: Journal of Iranian Architecture Studies، Vol: 9، Issue: 17
Publish Year: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 291
This Paper With 18 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JIAS-9-17_009
تاریخ نمایه سازی: 2 بهمن 1399
Abstract:
یکی از مهمترین منابع دریافت مبانی نظری معماری اسلامی گذشتۀ ایران، متونی است که در آن دوران فرهنگی تصنیف شده است؛ زیرا بخش بزرگی از جنبههای فرهنگی، آموزشهای علمی و عملی، نظام فکری و اعتقادی جوامع، در آثار نوشتاری ایشان به ظهور میرسد. هرچند در میراث مکتوبات ما، کتابی مستقل با موضوع مبانی نظری و آموزش معماری تا پیش از دورۀ معاصر تدوین نشده است، در میان متون کهن، مکتوباتی وجود دارد که از طریق آنها میتوان اطلاعات بنیادی در رابطه با معماری و اندیشههای پشتیبان آن استخراج کرد. در این مقاله، برخی از ویژگیها و مبانی نظری معماری در جهان اسلام، در دوران گذشته، بر مبنای متون کهن بهجامانده از ابونصر فارابی، با تأکید بر کتاب احصاء العلوم بهعنوان منبع دست اول و یکی از کتب علمی و بنیادی فرهنگ اسلامی، مورد بازخوانی قرار گرفته است؛ زیرا اینگونه متون کمتر در معرض توجه پژوهشگران معماری بوده است و چنین رویکردی میتواند شناخت ما را نسبت به معماری گذشتۀ اسلامی ایران، روشنتر و عمیقتر نماید. یافتهها نشان میدهد برخلاف آنچه غالباً تصور میشود، نظام سنتی معماری اسلامی صرفاً شامل حوزۀ عملیات اجرایی معماری نبوده و آموزههای علمی و معرفتی چون هندسه و اخلاق، بخش عمدهای از پشتوانۀ آموختههای معماران را تشکیل میدادهاند. در این مقاله نیز برخی از ویژگیهای بنیادی تفکر معماری در قرون اولیۀ جهان اسلام، بر مبنای تألیفات فارابی و با تأکید بر کتاب احصاء العلوم او، به روش استنادی و استنباطی مورد بررسی قرار گرفته است و نتایج این پژوهش نشان میدهد موضوعاتی نظیر قانونمندی، منطق، ریاضیات، هندسه و از همه مهمتر، رعایت مسائل اخلاقیات و مدنی در صناعات مسلمانان از جمله در معماری و شهرسازی ایشان بسیار تأثیرگذار بوده است و کمال انسانی (حیات جاویدان) بهعنوان هدف غایی، در تمام صناعات جامعۀ مسلمانان مورد تأکید فارابی قرار دارد.
Keywords:
Islamic architecture , order , logic , ethics , human perfection , معماری اسلامی , قانون , منطق , اخلاق , کمال انسانی
Authors
حمیدرضا فرشچی
دانشگاه کاشان