زهرا پناهی اسعد - دانشجوی کارشناسی ارشد اتنوموزیکولوژی، دانشکده موسیقی، دانشگاه هنر

تنبور یکی از کهن ترین سازهای زهی زخم های ایران است که از یافته های باستان شناسان میتوان ادعا کرد این ساز قدمتی۶۰۰۰ ساله دارد. تنبور امروزه در مناطق یارسان نشین بسیار دیده می شود و از جمله سازهایی است که مردم یارسان درفرهنگ خود آن را مقدس و مورد احترام می دانند و آن را با امانت داری بین خود حفظ کرده اند. این پژوهش با هدف مروریبر تاریخچه ساز تنبور و فرهنگ موسیقایی آن در چهار بخش ارائه شده است. در بخش نخست ریشه پیدایش ساز تنبوربررسی اجمالی شده است و در بخش دوم مطالبی پیرامون ساختار و انواع تنبور در گذر زمان بحث شده است. بخش سومنیز با توجه به ضرورت شناخت آیین یارسان و تاثیرگذاری آن بر موسیقی ساز تنبور، به بررسی فرهنگ و آیین یارسانپرداخته شده است و بخش پایانی نیز مقوله مقام و نغمات تنبور بحث و بررسی شده است. یافته های کتابخانه ای نشان میدهدکه مبانی و فلسفله نظری این ساز و فرهنگ یارسان تاکنون مورد توجه جدی پژوهشگران عرصه موسیقی شناسی قرار نگرفتهاست. مباحثی همچون آسیب شناسی از نقطه نظر محتوا و تکنیک، مباحث مربوط به تلفیق مبانی تنبور با مذهب، بررسیروایات و شیوه های مختلف نوازندگی این ساز که هریک ریشه در فرهنگ و تمدن دوران خود دارند و همچنین بحث وبررسی تنبور معاصر و چگونگی برهم کنش آن با مبانی موسیقی دستگاهی ایران می تواند به شناخت دقیق تر و فهم عمیق ترفلسفه این ساز کمک شایانی کند.

تنبور، موسیقی مقامی، ساز، موسیقی یارسان، ذکر، تنبور امروزی