واکاوی چالش‌ها و راهکارهای توسعه هنر صنعت فرش دستباف روستایی ایران؛ دستاوردهایی برای سیاست‌گذاری

هدف کلی این پژوهش، تحلیل چالش‏ها و راهکارهای اساسی هنر صنعت فرش دستباف روستایی ایران از دیدگاه کارشناسان و مطلعان کلیدی به منظور تدوین راهکارهای مناسب برای بهبود سیاست‏گذاری در این حوزه بود. پژوهش کیفی حاضر با استفاده از نظریه زمینه‌ای انجام شد. افراد مورد مطالعه، با استفاده از نمونه‌گیری مبتنی بر هدف از بین صاحب‌نظران، کارشناسان دستگاه‌های اجرایی و فعالان حوزه هنر صنعت فرش دستباف انتخاب شدند. به منظور جمع‌آوری داده‌ها از مصاحبه‌های نیمه‌ساختار یافته بهره گرفته شد. یافته‌ها نشان داد، «ضعف مدیریت و سیاست‏گذاری»، «کارکرد نامناسب نظام ارائه خدمات بیمه و مالی»، «موانع و محدودیت‌های تولید»، «موانع و محدودیت‌های فروش» و «افول بافندگی» به عنوان چالش‌های اساسی توسعه هنر صنعت فرش دستباف روستایی مطرح هستند. در این بین، ضعف مدیریت و سیاست‏گذاری به عنوان مانع کلیدی توسعه هنر صنعت فرش دستباف روستایی شناسایی شد. این مشکل ریشه‏ای، بر اساس مفاهیمی از جمله عدم ثبات مدیریتی و جایگاه ضعیف سازمانی، جایگاه غیرشفاف هنر صنعت فرش دستباف روستایی در قوانین بودجه سنواتی کشور و عدم تحقق مناسب اهداف برنامه پنجم برساخته شد. تغییرات اساسی در حوزه مدیریت و سیاست‏گذاری هنر صنعت فرش دستباف روستایی ضروری به نظر می‏رسد. نهاد متولی این صنعت باید بتواند بر اساس هویت روستاها و ترکیب فعالیت‏های اقتصادی این مناطق، هنر صنعت فرش دستباف را به نحوی سازماندهی و مدیریت نماید که در فقرزدایی و بهبود معیشت پایدار روستائیان و عشایر نقش اساسی‏تری داشته باشد. همچنین به منظور ساماندهی زنجیره تولید و فروش هنر صنعت فرش دستباف روستایی، ایجاد و توسعه «الگوی قراردادی» با تأکید بر رعایت حقوق بافندگان روستایی پیشنهاد شده است.

Keywords:

Grounded theory , Challenges , Rural hand-made carpet , Management of carpet , نظریه زمینه‌ ای , چالش‌ها , هنر صنعت فرش دستباف روستایی , مدیریت هنر صنعت فرش