مجتبی تاران - دانشیار میکروبیولوژی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
نسرین فروع دین - کارشناس ارشد میکروبیولوژی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

  مقدمه: در میان رنگ­های شیمیایی، ‏رنگ­های آزو، متداول‏ترین رنگ­های بکار­ رفته مصنوعی هستند و کاربرد زیادی در نساجی دارند. ‏این رنگ­ها از آلاینده­های مهم محیط زیست به شمار می­آیند. ‏امروزه به دلیل محدودیت و مشکلات روش­های فیزیکی- شیمیایی در حذف مواد رنگ‏زا، ‏تصفیه زیستی که روشی اقتصادی و موثر برای پالایش و آلودگی زدایی است، ‏ترجیح داده می‏شود .   مواد و روش ‏‏ ها: در این تحقیق، با استفاده از روش تاگوچی و بررسی عواملی مثل درجه حرارت، ‏اسیدیته، ‏غلظت رنگ و غلظت نمک در محیط، ‏شرایط بهینه رنگ‏بری باکتری هالوموناس سویه PTCC1714 به منظور حذف رنگ ریمازل بلک- B از محیط آبی بررسی شد. ‏با توجه به جدول آرایه­ها در 4 عامل و 4 سطح 16 آزمایش طراحی شد. ‏پس از انجام آزمایش­ها، نتایج به‏دست‏ آمده با استفاده از برنامه کامپیوتری Qualitek-4 تجزیه وتحلیل شد .   نتایج: بررسی­ها نشان داد که باکتری نمک دوست­هالوموناس سویه PTCC1714 توانایی رنگ‏بری در محدوده وسیعی از نمک تا 20 درصد ‏و اسیدیته 5 تا 9 را دارد‏. ‏از نظر تحمل­پذیری رنگ، ‏این سویه تا 5 گرم در میلی‏لیتر ( ppm 5000) رنگ را تحمل می­کند و بالا‏ترین رنگ‏بری را در ppm 100 دارد .   بحث و نتیجه ‏ گیری: این سویه با احراز شرایط بهینه رشد به‏دست‏ آمده طی تحلیل آزمایش­ها، ‏یعنی دمای 31 درجه سانتی‏‏گراد، ‏اسیدیته 9، ‏و غلظت نمک10، ‏تا 94 درصد ‏رنگ آزوی ریمازول بلک- B با غلظت ppm 100 را از محیط آبی حذف می­کند؛ ‏که این مقدار در خور توجه است. با توجه به این که سویه هالوموناس PTCC1714 عمل رنگ بری را در مدت زمان بسیار کوتاهی یعنی 72 ساعت و به شکل‏ هوازی انجام می‏دهد، استفاده از این باکتری در تصفیه بیولوژیک پساب‏ها‏ی واجد رنگ‏ها‏ی صنعتی می‏تواند کمک موثری در تصفیه و استفاده مجدد این گونه آب‏ها‏ باشد .  

باکتری هالوموناس, ‏رنگ ریمازول بلک-B, ‏رنگ‌های آزو, ‏رنگ ریمازول بلک, B, ‏رنگ‏بری, ‏نساجی