سعیده حمله داری - دانش آموخته کارشناسی ارشد اخلاق اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران
روح الله موسوی زاده - استادیار گروه معارف دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

هدف پژوهش حاضر، ساخت و اصلاح شخصیت اخلاقی و عوامل مؤثر بر آن از دیدگاه شهید مطهری بود. اخلاق ازجمله مهم‌ترین ابعاد شخصیت انسان است و موضوع «شخصیت اخلاقی»، زیرشاخه‌ای از مباحث مطرح در روان­شناسی اخلاق به‌حساب می‌آید. مسئله مهم در این باره از این سؤالات آغاز می‌شود که آیا شخصیت اخلاقی، از قبل تولد شکل گرفته و به‌صورت طبیعی در نهاد انسان قرار دارد یا اکتسابی است؟ اگر شکل‌دهی به آن اکتسابی است، چه عواملی در شکل ­گیری و اصلاح آن مؤثر است؟ و اگر شخصیت اخلاقی به دلایلی دچار انحراف شد، آیا امکان اصلاح در آن وجود دارد؟ باتوجه به سؤالات مطروحه، این پژوهش درصدد است پس از بررسی دیدگاه شهید مطهری پاسخی برای این مسائل بیابد. روش انجام پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی  و با استفاده از روش تحلیل متن صورت گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که برخلاف برخی از فلاسفه غربی که رویکردی تک‌بعدی نسبت به این موضوع دارند، شهید مطهری اندیشمندی جامع‌نگر بوده و بینشی وسیع و همه‌جانبه نسبت به مسائل دارد. وی علاوه بر پذیرش موضوع ساخت و اصلاح شخصیت اخلاقی، همچنین آن را متأثر از عوامل گوناگونی نظیر سن، والدین، تهذیب نفس، وجدان، حکمت، ایمان، الگوپذیری و اختیار می­ داند. ازاین ­رو می­ توان ادعا کرد که دیدگاه او در ارتباط با این موضوع از جامعیت ویژه ­ای برخوردار است.

شخصیت اخلاقی, تربیت, اصلاح شخصیت, شهید مطهری