جریان شناسی سیاسی- اجتماعی اسلام معاصر بر اساس نظریه شکاف‌های اجتماعی: سنت/ مدرن

هدف: شناخت زندگی سیاسی مرهون شناخت و تجزیه‌وتحلیل جریان‌های سیاسی- اجتماعی آن است. مقاله حاضر با هدف استفاده از مدل شکاف‌های دووجهی متقاطع سنت- مدرن درصدد است جریان‌های سیاسی اجتماعی اسلام معاصر را تقسیم‌بندی و قالب‌بندی کرده و چگونگی نقش آن‌ها را وارسی کند. روش:روش پژوهش این مقاله تحلیلی- توصیفی بوده و با کاربست الگوی نظری شکافِ سنت/ مدرن و با جمع‌آوری اطلاعات و داده‌ها به شکل کتابخانه‌ای و اسنادی تحریر شده است. یافته­ها: یافته‌ها نشان می‌دهند جریان‌های سیاسی اجتماعی متکثر و متعارض در جوامع مسلمان چگونه قابل دسته‌بندی بوده و چه نقشی دارند. و همچنین توضیح می‌دهند که جریان‌های جوامع اسلامیِ معاصر در سه دسته گرایش کلی قرار دارند و جریان‌های سیاسی اجتماعی آن‌ها برحسبِ شکاف سنت/ مدرن به چهار دسته اصلی تقسیم و از میانِ آن‌ها دوازده جریان سیاسی اجتماعی منشعب شده است. نتیجه‌گیری: برای مطالعه کنش و نقش جریان‌های سیاسی- اجتماعی جوامع مسلمان اولاً نوعی تنوع فکری و کثرت‌گرایی، ارزش‌گرایی و کارکرد در آن‌ها موجود است و ثانیاً نگاه یکپارچه و مطلق در مورد ماهیت جریان‌های سیاسی- اجتماعی تلقی نادرست از این پدیده است، زیرا آن‌ها گفتمان‌های متفاوت دارند و به‌جای هم‌گرایی و هم‌افزایی معطوف به تلون و تکثر و رقابت شدید هستند. نتیجه‌گیری کلیِ پژوهش ارائه صورت‌بندی و قالب‌بندی جدید در بحث جریان شناسی سیاسی جوامع اسلامی معاصراست.

Keywords:

اسلام معاصر , جامعه‌شناسی سیاسی , جریان شناسی , سنت , مدرن