تعیین نیازآبی گیاه کلزا با استفاده از لایسیمتر در منطقه حاجی آباد هرمزگان

امروزه با افزایش جمعیت و نیاز به تولید محصولات غذایی بیشتر، لزوم بهره برداری بهینه از منابع آب و تحصیل حداکثر منافع از واحد حجم آن خصوصاً در مناطق خشک و نیمه خشک از جمله منطقه حاجی آباد در استان هرمزگان که با کمبود آب ( میانگین بارندگی 180 میلی متر ) و نیز کمبود آب با کیفیت مناسب مواجه می باشد، به وضوح روشن است . در این مناطق برای اینکه بتوان با آب موجود، اراضی بیشتری را به زیر کشت برد و یا با افزایش تولید در واحد سطح، غذای مورد نیاز جمعیت در حال رشد را تأمین نمود، باید به نحوی از هدر رفت آب جلوگیری و به عبارت دیگر راندمان استفاده از آب را افزایش داد . بدون تردید افزایش راندمان آب مستلزم آگاهی از میزان نیاز آبی گیاه می باشد . کلزا گیاهی است که به واسطه درصد و کیفیت بالای روغن آن ( بیش از 40 درصد ) در سال های اخیر جایگاه ویژه ای در تأمین روغن مورد نیاز کشور یافته است . متأسفانه اطلاعات چندانی در زمینه نیاز آبی این گیاه موجود نبوده و تحقیقات اندکی در این زمینه انجام گرفته است . تحقیقات انجام یافته در کانادا [ 3] نشان داده است که کلزا برای تولید حداکثر عملکرد به 400 تا 450 میلی متر آب نیاز دارد . در تحقیقات دیگری که در دانشگاه ساسکاچوان [ 3] انجام یافتـه نیاز آبی کلزا 600 تا 700 میلی متر گزارش شده است . موناز و فرناندز [ 8] طی تحقیقی که در جنوب غربی اسپانیا انجام داده اند، نیاز آبی یا تبخیر – تعرق کلزا را 495 میلی متر گزارش کرده اند . حقیقت [ 2] طی تحقیقی که در منطقه کبوترآباد اصفهان انجام داده است، نیاز آبی کلزا را 578 میلی متر و راندمان مصرف آب آن را 0/57 گرم بر کیلو گرم گزارش نموده است . طی تحقیقی که توسط اسماعیلی و همکاران [ 1] در منطقه زنجان انجام شده است، بیشترین عملکرد دانه کلزا در نتیجه کاربرد 557 میلی متر آب حاصل شده است . نامبردگان همچنین راندمان مصرف آب کلزا را 0/71 گرم بر کیلوگرم تعیین نمودند . فرج نیا [ 4] طی تحقیقی که در منطقه تیکمه داش آذربایجان غربی انجام داد، بیشترین عملکرد دانه، میزان روغن و کارایی مصرف آب کلزا را از کاربرد 604/5 میلی متر آب گزارش نمود . و بالاخره اینکه طی تحقیق انجام شده توسط دادیور و همکاران [ 3] در منطقه اراک راندمان مصرف آب کلزا در بهترین تیمار آبیاری برابر 0/65 گرم بر کیلو گرم به دست آمد .