محمد قلی زاده - Department of Fisheries, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Gonbad Kavous University, Gonbad Kavous, Iran
محمد زیبایی - Department of Fisheries, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Gonbad Kavous University, Gonbad Kavous, Iran

زمینه و هدف: آب‌های سطحی معمولا به دلیل تماس با سازندهای زمین‌شناسی مختلف، ارتباط با سایر منابع آب سطحی و زیرزمینی از نظر ترکیب شیمیایی بسیار متغیر هستند. آگاهی از وضع کیفی آب و تاثیرات فعالیت‌های انسانی، در مدیریت پایدار و برنامه‌ریزی منابع آب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هدف از این مطالعه بررسی کیفیت فیزیکوشیمیایی و هیدروشیمیایی آب رودخانه چهل‌چای در استان گلستان است. روش بررسی: در این مطالعه 6 ایستگاه  براساس معیارهای استاندارد شامل نوع کاربری اراضی، دسترسی و پراکندگی در امتداد رودخانه در سال 1397 انتخاب گردید. 10 پارامتر کیفی آب شامل pH، هدایت الکتریکی، کل جامدات محلول، سولفات، کلراید، بی‌کربنات، سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم در طول رودخانه به مدت یک سال با استفاده از روش‌های استاندارد موجود در آزمایشگاه اندازه‌گیری شد. تحلیل‌های هیدروشیمیایی  براساس نمودار‌ پایپر، شولر، دورو، ویلکاکس، گیبس توسط نرم‌افزار RockWorks.17، انجام گرفت. از آنالیز واریانس یک‌ طرفه نیز جهت مقایسات استفاده گردید. یافته‌ها: تغییرات کاتیون‌ها در نمونه‌های آب رودخانه چهل‌چای به‌صورت Ca2+>Na+>Mg2+>K+ و تغییرات آنیون‌ها به‌صورت HCO3->SO42->Cl است. تیپ آب رودخانه به‌طور غالب بی‌کربنات کلسیم بوده است. آب منطقه مورد مطالعه توسط نمودار شولر برای شرب در حد قابل قبول و براساس نمودار ویلکاکس (80 درصد نمونه‌ها در کلاس S1-C3 (شور - قابل استفاده برای کشاورزی)) و میانگین نسبت جذب سدیم (0/79)، آب رودخانه برای اهداف کشاورزی مناسب ارزیابی شد. نتیجه­ گیری: دلیل کیفیت مناسب آب رودخانه چهل‌چای وجود کانی‌های دولومیت و نیز عدم وجود کارخانه‌ها و فاضلاب‌های خانگی و رعایت موازین بهداشتی توسط ساکنین منطقه است.

Water quality assessment, Hydrochemistry, Chehelchai river, ارزیابی کیفی آب, هیدروشیمی, رودخانه چهل‌چای