ستار مهدوری - استادیار، عضو هیات علمی گروه مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی همدان، همدان
سیده فاطمه مصطفوی - کارشناسی ارشد استخراج معدن، گروه مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی همدان، همدان

افزایش جمعیت و گسترش شهرها سبب توسعه سیستم هاي حمل ونقل زیرزمینی و متروها شده است. از طرف دیگر استفاده از تونلهاي شهري به دلیل کاهش آلاینده هاي زیست محیطی و کاهش بار ترافیکی در شهرهاي بزرگ رو به افزایش است. یکی از نکاتی که در حین طراحی و اجراي فضاهاي زیرزمینی باید موردتوجه قرار گیرد، تخمین و پیشبینی میزان نشست سطح زمین است تا از خسارت بر سازه هاي سطحی و تأسیسات زیرزمینی جلوگیري شود. روش هاي متعددي براي تخمین نشست سطح زمین ارائه شده است که از بین آنها روش هاي عددي به دلیل افزایش ظرفیت رایانه ها و افزایش سرعت و دقت مدلسازي با اقبال بیشتري مواجه شده اند. در این پژوهش، به منظور تخمین میزان نشست سطح زمین در اثر حفاري تونل خط دو متروي کرج از نرم افزار FLAC2D براي مدلسازي استفاده شده است . مقایسه نتایج حاصل از روش عددي تفاضل محدود با داده هاي حاصل از رفتارنگاري تونل حاکی از تطابق نسبتاً خوب نتایج روش عددي با مقادیر واقعی نشست است. همچنین به منظور حساسیت سنجی مدل عددي، تأثیر پارامترهاي ژئومکانیکی خاك از قبیل چسبندگی، زاویه اصطکاك داخلی و مدول الاستیسیته بر روي نشست سطح زمین بررسی شده است. طبق نتایج حاصل، تغییرات زاویه اصطکاك داخلی لایه هاي خاك نسبت به دو پارامتر دیگر بیشترین تأثیر را بر روي نشست سطح زمین دارد.

نشست سطح زمین، روش عددی تفاضل محدود، تونل خط دو متروی کرج، نرم افزار .FLAC2D