وحید نکونام - استادیار دانشگاه حضرت معصومه،دانشکده علوم انسانی،قم،ایران

یکی از قواعد مهم فقهی، قاعده اعتداء یا مقابله به مثل است. بر اساس این قاعده اگر کسی مورد تجاوز و ظلم قرار گرفت حق مقابله به مثل دارد. این قاعده از قواعد تنصیصی است که ادله فراوان قرآنی و روایی دلالت بر مشروعیت آن دارد و فقها در بسیاري از موارد به این قاعده استناد نموده اند. قاعده مقابله به مثل در جهت صیانت از افراد وضع گردیده و به دلیل مطابقت با فطرت بشري از سابقه اي طولانی برخوردار است. در حقوق اسلام به این نهاد توجه ویژه اي شده است و ادله قرانی و روایی بسیاري بر مشروعیت آن دلالت دارد. این مقاله به روش توصیفی و تحلیلی کوشش شده ادله قرانی این قاعده مورد بررسی قرار گیرد.

مقابله به مثل،تناسب،قصاص،قواعد فقهی