داود پرچمی - استادیار جامعه شناسی دانشگاه شهید بهشتی
فایزه خدایاریان طهرانی - کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی

کنشگران در فضای اوقات فراغت، در اثر سلیقه هاو ترجیحاتِ متفاوتی که دارند، دست به انتخاب می زنند. سلایق و ترجیحات، متاثر از انواع سرمایه های کسب شده و یا منتقل شده به افراد یعنی سرمایه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شکل میگیرد. یکی از گروه هایی که به انحاء مختلف انواع سرمایه را به اعضای خود منتقل میکند، خانواده است. این مقاله به بررسی انواع الگوها و فعالیتهای افراد در اوقات فراغتشان در دو دسته بندی فراغتِ(فعال و منفعلانه) و فراغتِ (فکری، فرهنگی-هنری، اجتماعی، سرگرمی و جسمانی) و رابطه ی آن با سرمایه فرهنگی خانواده یعنی؛ آگاهی مفید مکتسبه از ایفای نقش در موقعیتهای اجتماعی، توانایی تولید و کاربرد، شناخت، دانش و کالای مرتبط با آن، پرداخته است. روش این پژوهش، کمی و به شیوه ی پیمایش با استفاده از پرسشنامه ی ساخت یافته توسط محقق میباشد. پاسخگویان، 377 نفر از شهروندان 15 تا 65 سال شهر تهران هستند که با نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند. نتایج تحقیق نشان میدهد الگوی اوقات فراغت افراد، تحت تاثیر میزان سرمایه فرهنگی خانواده آنها میباشد. بررسی فعالیتهای صورت گرفته در اوقات فراغت نشان میدهد که فعالیت در شبکه های اجتماعی5 فضای مجازی، بیشترین فراوانی و فعالیتهای همراه با خانواده کمترین مقدار فراوانی را دارا میباشند. همچنین مقایسه همبستگی های مربوط به سرمایه فرهنگی خانواده و انواع الگوهای اوقات فراغت نشان میدهد که بیشترین همبستگی میان سرمایه فرهنگی با الگوی فراغت اجتماعی در دستهبندی اول و الگوی فراغت منفعلانه در دسته بندی دوم، وجود دارد.

اوقات فراغت، الگوهای فراغتی، سرمایه فرهنگی، خانواده.