ارزیابی روش‌های تلقیح با باکتری بومی افزاینده رشد (Enterobacter sp.) بر عملکرد، اجزای عملکرد و جذب پتاسیم در برنج (Oriza sativa L.) (رقم ’طارم هاشمی‘)

به‌منظور ارزیابی باکتری بومی افزاینده رشد (Enterobacter sp.) بر عملکرد، اجزای عملکرد و جذب پتاسیم برنج (Oriza sativa L.) (رقم ’طارم هاشمی‘) آزمایشی در یکی از مزارع زارعین واقع در شهرستان بابل از استان مازندران در سال 1395 انجام شد. آزمایش به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل شش سطح کود سولفات پتاسیم (صفر، 25، 50، 75، 100 و 125 کیلوگرم ‌در هکتار) به‌عنوان کرت اصلی و تلقیح در چهار سطح (عدم تلقیح بذر یا گیاهچه به‌عنوان شاهد، تلقیح بذر در خزانه، تلقیح ریشه گیاهچه و تلقیح توأم بذر در خزانه و ریشه گیاهچه) به‌عنوان کرت فرعی بودند. طبق نتایج، اثرات اصلی تیمارها بر تمامی صفات مورد مطالعه به‌جز طول خوشه و تعداد دانه کل در خوشه معنی‌دار و اثر متقابل تیمارها غیر‌معنی‌دار بود. روش‌های مختلف تلقیح موجب افزایش معنی‌دار تعداد خوشه در کپه، تعداد دانه پر در خوشه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، جذب پتاسیم در دانه و جذب پتاسیم در بقایا (به‌ترتیب 4/8- 8/17، 5/3- 3/8، 6/14- 8/19، 71/8- 2/13، 2/5- 7/5، 9/15-9/18 و 45/3-2/13 درصد) و کاهش تعداد دانه پوک در خوشه (به مقدار 3/58-6/61 درصد) نسبت به شاهد شدند. همچنین، با مصرف کود پتاسیم از صفر تا 125 کیلوگرم در هکتار مقدار تمامی صفات اندازه‌گیری شده به‌ویژه عملکرد دانه (2/18 درصد بیشتر از شاهد) افزایش یافت. در‌مجموع، تلقیح توأم بذر در خزانه و ریشه گیاهچه با باکتری از طریق بهبود صفات اجزای عملکرد و جذب پتاسیم بر روش‌های دیگر برتری داشت. در‌نتیجه، از این تیمار به‌خوبی می‌توان در مقادیر کاهش‌یافته کود پتاسیم (حدود 25 کیلوگرم در هکتار) جهت رسیدن به کشاورزی پایدار به‌ویژه در زراعت برنج استفاده نمود.

Keywords:

Enterobacter sp , برنج , سولفات پتاسیم , عملکرد , اجزای عملکرد و تجزیه رگرسیون