چالش‌ها ، فرصت‌ها و اثرات سیاسی فضای مجازی درنظام جمهوری اسلامی ایران

امروزه فضای مجازی به بخش تفکیک‌ناپذیری از زندگی انسان‌ها تبدیل شده و با سرعت شتابان، تمامی شئون و عرصه‌های زیست بشر را تحت تأثیر قرار داده است این رسانه‌ها، فضای مناسبی را برای معرفی داشته‌های فردی/جمعی فراهم ساخته و همچنین ابزار و امکان مقابله با جنگ نرم دشمن را نیز در خود جای داده است. بنابراین، با فراهم شدن فضای ارتباط اجتماعی مجازی، فرهنگ‌های سنتی، دینی و خُرده‌فرهنگ‌ها نیز مجال عرض‌اندام یافته و امکان تحقق سلطه فرهنگی مورد نظر غرب بیش از پیش در حال رنگ باختن است.. فضای مجازی با هر تعریف و تعبیری، قلمروی وسیع و رو به رشد است. هر روز در آن شاهد نوآوری و ورود نرم افزارهای جدید هستیم که با توجه به نیازهای کاربران طراحی و ساخته می شود، این فضا به محل و محملی برای پاسخگویی به نیازهای ارتباطی و عرضه تولیدات تبدیل شده است. عموماً وقتی که صحبت از فضای سایبری و مجازی می‌شود، قریب به اتفاق ما متوجه سایت‌ها و صفحات وب می شویم حال آنکه این فضا بسیار گسترده و وسیع است که مهمترین ابعاد آن عبارتند از شبکه‌های خبری و اجتماعی مجازی چند لایه، بازی های آنلاین، آموزشگاه های الکترونیک، اتاق های گفتگو، بانک های اطلاعاتی دیجیتال و ... که در کنار سایر تولیدات فرهنگی مثل فیلم ها و انیمیشن ها که با کمک ابزارهای رایانه ای، سطح و فرآیندهای جدیدی پیدا کرده اند. بنابراین چه بخواهیم و چه نخواهیم، نه تنها همه ما از کاربران فضای مجازی و ابزارهایی با هوش مصنوعی شده ایم، بلکه فضای مجازی به موازات زندگی حقیقی، تاثیرات خود را بر محیط، رفتارها، باورها و روابط اجتماعی ما برجای گذاشته و می گذارد و چاره و گریزی جز پذیرش آن نیست. در چنین شرایطی بهترین گزینه برای مواجهه با آن، شناخت دقیق این پدیده با همه ابعاد به خصوص فرصت ها  و تهدیدات است تا بتوانیم آگاهانه به سراغ آن برویم. این امر نیازمند کسب یک سری مهارت‌ است که اصطلاحاً به آن سواد رسانه ای اطلاق می شود. همچنین لازم است مسئولان امر به جای رها کردن این محیط بسیار مهم و تأثیرگذار در زندگی فردی و اجتماعی افراد جامعه، نسبت به هدایت و فرصت‌سازی از آن اندیشه‌ای جدی و راهبردی داشته باشند و برنامه ریزی های دیگری که موضوع این بحث نیست. بنابراین روشن است که این حجم گسترده از تحولات دائمی، فرصت‌ها و تهدیدهای فراوانی نیز با خودش به همراه دارد. در مقاله پیش رو به چالش‌ها و فرصت‌های فضای مجازی در نظام جمهوری اسلامی ایران خواهیم پرداخت.امروزه فضای مجازی به بخش تفکیک‌ناپذیری از زندگی انسان‌ها تبدیل شده و با سرعت شتابان، تمامی شئون و عرصه‌های زیست بشر را تحت تأثیر قرار داده است این رسانه‌ها، فضای مناسبی را برای معرفی داشته‌های فردی/جمعی فراهم ساخته و همچنین ابزار و امکان مقابله با جنگ نرم دشمن را نیز در خود جای داده است. بنابراین، با فراهم شدن فضای ارتباط اجتماعی مجازی، فرهنگ‌های سنتی، دینی و خُرده‌فرهنگ‌ها نیز مجال عرض‌اندام یافته و امکان تحقق سلطه فرهنگی مورد نظر غرب بیش از پیش در حال رنگ باختن است.. فضای مجازی با هر تعریف و تعبیری، قلمروی وسیع و رو به رشد است. هر روز در آن شاهد نوآوری و ورود نرم افزارهای جدید هستیم که با توجه به نیازهای کاربران طراحی و ساخته می شود، این فضا به محل و محملی برای پاسخگویی به نیازهای ارتباطی و عرضه تولیدات تبدیل شده است. عموماً وقتی که صحبت از فضای سایبری و مجازی می‌شود، قریب به اتفاق ما متوجه سایت‌ها و صفحات وب می شویم حال آنکه این فضا بسیار گسترده و وسیع است که مهمترین ابعاد آن عبارتند از شبکه‌های خبری و اجتماعی مجازی چند لایه، بازی های آنلاین، آموزشگاه های الکترونیک، اتاق های گفتگو، بانک های اطلاعاتی دیجیتال و ... که در کنار سایر تولیدات فرهنگی مثل فیلم ها و انیمیشن ها که با کمک ابزارهای رایانه ای، سطح و فرآیندهای جدیدی پیدا کرده اند. بنابراین چه بخواهیم و چه نخواهیم، نه تنها همه ما از کاربران فضای مجازی و ابزارهایی با هوش مصنوعی شده ایم، بلکه فضای مجازی به موازات زندگی حقیقی، تاثیرات خود را بر محیط، رفتارها، باورها و روابط اجتماعی ما برجای گذاشته و می گذارد و چاره و گریزی جز پذیرش آن نیست. در چنین شرایطی بهترین گزینه برای مواجهه با آن، شناخت دقیق این پدیده با همه ابعاد به خصوص فرصت ها  و تهدیدات است تا بتوانیم آگاهانه به سراغ آن برویم. این امر نیازمند کسب یک سری مهارت‌ است که اصطلاحاً به آن سواد رسانه ای اطلاق می شود. همچنین لازم است مسئولان امر به جای رها کردن این محیط بسیار مهم و تأثیرگذار در زندگی فردی و اجتماعی افراد جامعه، نسبت به هدایت و فرصت‌سازی از آن اندیشه‌ای جدی و راهبردی داشته باشند و برنامه ریزی های دیگری که موضوع این بحث نیست. بنابراین روشن است که این حجم گسترده از تحولات دائمی، فرصت‌ها و تهدیدهای فراوانی نیز با خودش به همراه دارد. در مقاله پیش رو به چالش‌ها و فرصت‌های فضای مجازی در نظام جمهوری اسلامی ایران خواهیم پرداخت.

Keywords:

strategy , e-publishing , cyberspace , cultural development , political development , فضای مجازی , فرصت , چالش , نشر الکترونیکی وچاپی کتاب , تکنولوژی , اینترنت , تلفن همراه , جمهوری اسلامی ایران , جهان اسلام