موسی میرزایی - گروه زبانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان
بهزاد رهبر - گروه زبانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران
محمدرضا اروجی - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زنجان، گروه زبانشناسی، زنجان، ایران

هدف از پژوهش حاضر، تعیین و توصیف واژه‌بست‌های گویش طالقانی بر اساس الگوی زوئیکی و پولوم (1983) است. زوئیکی و پولوم ملاک‌های متعددی را برای متمایزکردن کلمه از واژه‌بست ارائه می‌دهند. این ملاک‌ها مبین آن هستند که واژه‌بست‌ها در مقایسه با کلمات، خصوصیاتی را شبیه به وندها (بیش‌تر وندهای تصریفی) از خود به نمایش می‌گذارند. این تحقیق به صورت توصیفی– تحلیلی است و 20 نفر از گویشوران طالقانی روستای «کیاده» در آن مشارکت داشته‌اند. سن شرکت‌کنندگان بین 30 تا 80 سال می‌باشد و تمایز جنسی نیز لحاظ نشده است. گویشوران از سنین مختلف و شامل افراد بی‌سواد و تحصیل‌کرده می‌باشند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که واژه‌بست‌های گویش طالقانی به دو دستة ساده و ویژه تقسیم می‌شوند. واژه‌بست‌های ساده شامل 2 واژه‌بست /-e/ نشانة مفعولی و /-e/ متمم‌ساز می‌باشند. واژه‌بست‌های ویژه نیز شامل هفت واژه‌بست می‌باشند که عبارتند از /-o/ نشانة عطف، /-am/ معادل «هم» در زبان فارسی، /-e/ معرفه‌ساز،  /-i/ اضافه،  /-â/نشانة تأکید، «فعل‌های پی‌بستی» و «ضمایر پیوسته». مقالة حاضر نشان می‌دهد که می‌توان از الگوهای زوئیکی و پولوم (1983) به عنوان ابزاری علمی و مناسب جهت تشخیص و مطالعة واژه‌بست‌های گویش طالقانی استفاده کرد. به منظور بررسی و طبقه‌بندی تکواژهای وابسته در گویش طالقانی، هفت آزمون از آزمون‌های پیشنهادی زوئیکی و پولوم (1983) انتخاب شدند. آزمون‌های انتخابی به سه گروه آوایی، صرفی و نحوی تقسیم شدند و برای بررسی و شناسایی واژه‌بست‌ها در گویش طالقانی ابتدا همة تکواژهای وابستة این گویش گردآوری و به کمک آزمون‌های گفته‌شده، سنجیده شدند.

واژه‌بست, پی‌بست, ساخت‌واژه, تکواژ, گویش طالقانی