مهسا کمال پور - دانشگاه آزاد اسلامی استان قم
مهین ناز میردهقان - دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی

هدف از نگارش این مقاله ارائة تحلیلی رده‌شناختی بر ترتیب واژگانی و مطابقه در گویش اِوَزی، از گویش‌های جنوب استان فارس، است. این گویش، در نظام مطابقه و ترتیب واژگانی ویژگی‌هایی متمایز نسبت به فارسی معیار اما متشابه با برخی دیگر از گویش‌های استان فارس از جمله لارستانی، خُنجی، بَستکی، بیخه‌ای و گراشی را آشکار می‌سازد. مبنای نظری تحقیق حاضر بررسی و تحلیل 22 مؤلفة رده‌شناختی ترتیب واژة درایر  (1992) و دبیرمقدم (1392) است. در بررسی همبستگی میان ترتیب فعل و مفعول و دیگر واحدهای دوگانه از عناصر دستوری در گویش اِوَزی، به بررسی انواع مطابقه و ترتیب واژگانی در این گویش پرداخته شده است. به دنبال آن، پارامترهای مدنظر در قالب 22 مؤلفة ترتیب واژگانی و 3 نوع مطابقه در 61 نمونة گویشی ارائه می‌شود و در قالب 23 جدول مورد تحلیل قرار می‌گیرد. نتایج این پژوهش نمایان‌گر آن است که نظام مطابقه در گویش اِوَزی پیش‌بست‌های مطابقه با فاعل فعل‌های متعدی و پی‌بست‌های مطابقه با فعل‌های لازم و متعدی را آشکار می‌سازد. بر این اساس فاعل فعل‌های لازم و فاعل فعل‌های متعدی از لحاظ مطابقه به صورت پی‌بست‌های مطابقة یکسان بر روی فعل تجلی پیدا می‌کنند.

تحلیل رده‌شناختی گویشی, گویش اِوَزی, مؤلفه‌های ترتیب واژگانی, مطابقة فاعل, مطابقة مفعول