نقد ساختارگرایانۀ رمان «دشتبان» بر پایۀ نظریۀ کلود برمون

جنگ تحمیلی عراق علیه ایران با وجود تبعات ناخوشایندی که به دنبال داشت، روندی مثبت در ادبیات ما به­ جا گذاشت و باعث شکل­ گیری یک ژانر ادبی با عنوان «ادبیات دفاع مقدس» شد که به مقتضای نیاز جامعه «ادبیات کودک و نوجوان دفاع مقدس» نیز از دل آن برخاست.رمان «دشتبان» از احمد دهقان یکی از این آثار در حوزۀ ادبیات کودک و نوجوان است. در پژوهش حاضر، ساختار این رمان برپایۀ نظریۀ کلود برمون بررسی شده است. روش تحقیق تحلیل ساختاری متن داستان و هدف پژوهش، پاسخ به این پرسش اصلی است که آیا ساختار رمان مذکور براساس نظریۀ کلود برمون قابل تحلیل است؟ یافته­ های پژوهش نشان می­ دهد که این رمان منطبق بر نظریۀ مذکور بوده و از یک پی­رفت اصلی و چندین پی­رفت فرعی تشکیل شده و انواع توالی­ های زنجیره­ای،انضمامی و پیوندی در آن به کار رفته است. همچنین هر سه کارکرد امکان، فرایند و پیامدی که در نظریۀ برمون مطرح شده است، با ساختار این رمان کاملا هم­خوانی دارد. دهقان با آشنایی کامل از مخاطب نوجوان و هنر روایت­گری، داستانی ساختارمند خلق کرده است که نقش به سزایی در انتقال مفاهیم ارزشمند دفاع مقدس به کودکان و نوجوانان امروز ایران دارد.

Keywords:

ادبیات کودک و نوجوان دفاع مقدس , احمد دهقان , رمان دشتبان , ساختارگرایی , کلود برمون