مهسا کمارج حاجی - دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.
ملک محمد فرخ زاد - استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.

مؤلفة فضیلت و اخلاق فضیلت ­گرا، یکی از مهم­ترین مسائلی است که در تفکر مولوی و زاگزبسکی جایگاه ویژه ­ای دارد. مولوی در نشان­دادن و ترویج این امر، با الگو قرار دادن اخلاق فضیلت سعی در تفهیم این اخلاق برای مخاطب خود دارد. در این بین و با توجه به تطبیق آرای زاگزبسکی با مولانا می ­توان به این امر رسید که اخلاقیات و فضیلت در نزد مولوی در تطابق با نظریات زاگزبسکی قرار گرفته است.این مقاله که به روش توصیفی- تحلیلی بر مبنای داده های کتابخانه ای صورت گرفته است نشان می‌دهد که مولانا و زاگزبسکی هر دو بر این باور هستند که فضیلت تحسین­ آمیز است و خیری دائمی در آن نهفته است. در واقع فضایل اخلاقی در نزد مولانا عواطف و احساسات وی را به­سمت راستی و درستی هدایت می­ کند و باعث می­شود که این شاعر، اهداف خود را بر طبق این فضایل هدایت کند. و این عمل با نظریة زاگزبسکی در تعامل است که معتقد است، فرآیندها و عادت­هایی که عواطف و امیال ما را مدیریت می­ کنند، فضایل اخلاقی نام دارند. زاگزبسکی انگیزه بنیادین فضایل اخلاقی را عشق به هستی و انگیزه بنیادین فضایل فکری را عشق به حقیقت معرفی می­ کند. زاگزبسکی و مولوی در اندیشه­ های خود، خداوند را بنیان نهایی تمام اوصاف و ارزش­ های اخلاقی می­دانند و بر این باورند که خدا دارای انگیزه­ های عالی است و فضایل وی نمونة اعلای ملکات خوب هستند.

فضیلت, اخلاق, مولانا, زاگزبسکی, مثنوی