بازشناسی مفهوم «کظم» در سیاق آیات قرآن کریم

Publish Year: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 331

This Paper With 18 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_NRGS-9-1_002

تاریخ نمایه سازی: 12 بهمن 1399

Abstract:

در کتاب‌های لغت سه معنای محوری «فروخوردن خشم یا اندوه»، «امساک و جمع‌کردن» و «ضبط و حبس کردن در باطن برای آشکارنشدن» برای مادة «کظم» ارائه شده است؛ به‌صورتی که معانی تمام استعمالات آن در قرآن کریم، احادیث نبوی و اشعار شاعران نزدیک به عصر نزول قرآن به آن معنا پیوند یابد. نوشتار حاضر با بررسی میزان روایی این معانی در کاربردهای قرآنی مادة کظم نشان می‌دهد هر کدام از این معانی برای قرارگرفتن در جایگاه معنای محوری مادة کظم با کاستی‌هایی روبه‌رو هستند. این پژوهش بر پایة وجود ارتباط میان مفاهیم در سیاق آیات قرآن کریم به‌عنوان یک متن منسجم و بدون از پیش مسلم انگاشتن وجود معنای محوری برای مادة کظم، کوشیده است معنای محوری جدیدی برای این ماده پیشنهاد دهد. مفهوم کظم در تمام شش سیاق از آیات قرآن به کار رفته است و بررسی آن روشن می‌کند معنای «اقدام به‌منظور تغییر وضعیتی سخت و نامطلوب و تبدیل آن به وضعیتی مطلوب» معنای محوری مادة کظم تلقی می‌شود. بر اساس این، «کاظم» شخصی است که می‌کوشد شرایط سخت خود را به سمت وضعیتی مطلوب تغییر دهد و «مکظوم» شخصی است که دیگری او را از صحنه‌ای سخت و نامطلوب می‌رهاند. علاوه بر آیات قرآن، این معنای محوری در احادیث نبوی (ص) و اشعار شاعران نزدیک به زمان عصر نزول قرآن، معنایی سازگار و پذیرفتنی به دست می‌دهد.

Authors

ابوالفضل خوش منش

دانشیار رشته علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تهران، تهران، ایران

فرهاد احمدی آشتیانی

دانشجوی دکتری رشته علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تهران، تهران، ایران

محمدحسن حیدری

دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • آلوسى، سید محمود (1415ق)، روح‌المعانى فى تفسیر القرآن العظیم، بیروت: ...
  • ابن اثیر جزری، مبارک بن محمد (1367ش)، النهایة فی غریب ...
  • ابن حجر، احمد بن علی (بی‌تا)، فتح الباری، بیروت: دارالمعرفه ...
  • ابن عبد البر، یوسف بن عبدالله (1387ق)، التمهید، مراکش: وزارة ...
  • ابن فارس، أحمد بن فارس (1404ق)، معجم مقاییس اللغة، قم: ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق)، لسان العرب، بیروت: دارالفکر ...
  • ابوالفتوح رازى، حسین بن على (1408ق)، روض الجنان و روح ...
  • ایزوتسو، توشی هیکو (1386ش)، خدا و انسان در قرآن، تهران: ...
  • ـــــــــــــــــــــ (1409ق)، تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، قم: ...
  • زبیدی، محمد مرتضى (1414ق)،تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دارالفکر. ...
  • زمخشرى، محمود بن عمر(1979م)، أساس البلاغة، بیروت: دار صادر. ...
  • ـــــــــــــــــــــــــ (1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دارالکتاب العربی. ...
  • سیوطى، جلال الدین (1404ق)، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، قم: ...
  • شیبانى، محمد بن حسن (1413ق)، نهج البیان عن کشف معانى ...
  • صاحب بن عباد، إسماعیل بن عباد محقق (1414ق)، المحیط فی ...
  • ـــــــــــــــــــــــــ (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامى. ...
  • طباطبایى، سید محمد حسین (1417ق)، المیزان فى تفسیر القرآن، قم: ...
  • طبرى، ابوجعفر محمد بن جریر (1412ق)، جامع البیان فى تفسیر ...
  • طریحی، فخرالدین بن محمد (1375ش)، مجمع البحرین، تهران: مرتضوى. ...
  • طوسى، محمد بن حسن (بی‌تا)، التبیان فى تفسیر القرآن، بیروت: ...
  • غروی، سیده سعیده و احمدی آشتیانی، فرهاد (1396)، بررسی تفسیری «کظم ...
  • خلیل بن أحمد (1409ق)، کتاب العین، قم: نشر هجرت. ...
  • فلاح، محمدجواد و عواطفی، زهرا (1396)، معناشناسی قرآنی «حلم» و ...
  • فیض کاشانى، ملا محسن (1415ق)، تفسیر الصافى، تهران: الصدر. ...
  • فیومى، أحمد بن محمد (1414ق)، المصباح المنیر فی غریب الشرح ...
  • کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق (1407ق)، الکافی، تهران: دارالکتب ...
  • مجلسى، محمدباقر (1403ق)، بحار الأنوارالجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت: ...
  • محمدرضایی، علی‌رضا و ولی نواز جهزدانی، سعیده (1394)، نگاهی روان‌‌شناختی ...
  • مصطفوى، حسن (1368ش)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: وزارت ...
  • میبدى، رشیدالدین احمد بن ابى سعد (1371ش)، کشف الأسرار و ...
  • نمایش کامل مراجع