راضیه نظری - استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده الهیات ومعارف اسلامی، دانشگاه میبد، میبد، ایران
سید محمد موسوی بفرویی - دانشیار گروه قرآن و حدیث، دانشکده الهیات ومعارف اسلامی، دانشگاه میبد، میبد، ایران

استعاره‌های مفهومی در زبان‌شناسی شناختی ریشه دارند. کارکرد این نوع استعاره‌ها، برجسته‌سازی مفاهیم انتزاعی و معانی پنهان آنها با استفاده از شگرد مؤلفه‌سازی است. زمان ازجمله مفاهیم انتزاعی پرکاربرد در قرآن کریم است. این جستار از رهگذر روش توصیفی‌تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای به رشتة تحریر درآمده و در گردآوری داده‌ها از روش MIP سود جسته شده است. این پژوهش در نظر دارد انواع استعاره‌های مفهومی اسماء زمان را در قرآن، مشخص و محورهای معنایی به‌کارگیری آنها را تبیین کند. نتیجة جستار حاضر به این امر اشاره دارد که در ساختار استعاره‌های مفهومی اسامی زمان از جسم انسان، ارزش‌های او و محیط زندگی‌اش به‌منزلۀ حوزه‌های مبدأ استفاده شده و همچنین براساس عمومیت، پنج الگوی استعاری شکل گرفته است که در میان آنها، حوزه‌های مکان و حرکت، بیشترین بسامد استعاری را دارند. این استعاره‌ها محورهای معنایی چون هدفمندبودن خلقت، ارزشمندی و نظم آن را برجسته ساخته‌اند.

قرآن کریم, زبان‌شناسی شناختی, اسماء زمان, بهره‌برداری استعاری