تقابل‌های معنایی حق در قرآن براساس معناشناسی ساختگرا

یکی از ویژگی‌های برجسته و طبیعی موجود در یک زبان، تقابل معنایی است که معناشناسی نوین ساختگرا آن را بالنده کرد. تقابل معنایی، یکی از انواع روابط مفهومی در سطح واژه است که با استفاده از آن و سایر روابط مفهومی، میدان معنایی واژگان به دست می‌آید. شناخت مقابل‌های هر واژه در روشن‌شدن معنای دقیق آن بسیار مؤثر است. کشف میدان معنایی براساس تقابل، یکی از روش‌های پذیرفته‌شده و کاربردی معناشناسی است. درخصوص معنای حق، پژوهش‌های پراکنده‌ای و بیشتر با رویکرد حقوقی انجام گرفته است؛ ولی پژوهش مستقلی دربارۀ تقابل‌های معنایی حق انجام نشده است؛ ازاین‌رو، انجام پژوهشی مستقل و درخور در این خصوص، ضرورت دوچندان دارد. در پژوهش پیش‌رو، به روش توصیفی‌تحلیلی، براساس نظریه‌های واژگانی معناشناسی ساختگرا، تقابل معنایی حق و باطل در قرآن کریم تبیین شده است. نیز با تبیین مؤلفه‌های معنایی حق مانند ثبات، استواری و مطابقت و تحلیل مشخصه‌های معنایی باطل یعنی فساد، نابودی و عدم‌ثبات حق این نتیجه به دست آمد که حق در قرآن کریم در سه گونه از انواع تقابل، واژة مقابل دارد. حق با واژه‌هایی چون باطل، کذب و لعب تقابل مکمل دارد و با بغیر الحق، تقابل واژگانی و با واژگانی مانند ظن، شرک و ظلم تقابل ضمنی دارد.

Keywords:

تقابل معنایی , معناشناسی , تقابل مکمل , تقابل ضمنی , حق , باطل