زهرا اسماعیلی - دانشجوی دکترا، گروه زبان و ادبیات عرب، دانشگاه تهران مرکز، تهران، ایران
علی صابری - دانشیار و عضو هیات علمی، گروه زبان و ادبیات عرب، دانشگاه تهران مرکز، تهران، ایران

ترجمۀ قرآن کریم از این دیدگاه که کتاب فرستاده‌شدۀ خداوند و شامل احکام و دستورات الهی، هدایت بشر و معجزه پیامبر اسلام به شمار می‌رود، توجه بسیاری از مترجمان و اندیشمندان را به خود جلب کرده است. ازآن‌جایی که ترجمه‌های قرآن مانند هر ترجمه دیگری ممکن است کاستی‌ها و نقص‌هایی داشته باشد؛ بر همین اساس بازنگری آنها نیز اهمیت ویژه‌ای دارد که در آن صورت نقد و اصلاح آن به‌مراتب ضرورت بیشتری خواهد داشت. یکی از دشواری‌های مترجمان در ترجمۀ قرآن کریم برگردان ادوات نحوی چون ادوات تقلیل و تکثیر ازجمله واژۀ «کم» است که گاهیمترجمان در برگردان آن با چالش‌هایی روبه‌رو می‌شوند که بررسی و نقد برگردان این واژه در ترجمه‌های فارسی قرآن کریم ضروری می‌نماید تا مشخص شود نوع «کم» چیست و کدام رکن جمله را مقید می‌کند. در مقالۀ حاضر با روش تحلیلی‌توصیفی و مراجعه به منابع کتابخانه‌ای و باتکیه بر منابع نحوی، تفسیری و لغوی ضمن تبیین و توضیح نوع «کم» و بیان چالش‌های ترجمۀ «کم» یک نمونه ترجمه، برای الگوی آیاتی پیشنهاد شده که «کم» در آنها به کار رفته است، سپس با بررسی و نقد ترجمۀ مترجمانی چون رازی، فولادوند، مکارم شیرازی، خرمشاهی، مهم‌ترین کاستی‌های آنان را در برگردان «کم» بیان شده است. این کاستی‌ها عبارتند از: تشخیص نوع «کم»، تعیین رکن مقید جمله، ناهماهنگی در ترجمۀ آیات مختلف، منعکس‌نشدن معنای مباهات و تفاخر در برگردان «کم» خبری و ترجمه تحت‌اللفظی حرف «مِن» قبل از تمییز.

ترجمۀ قرآن, ادوات تقلیل, ادوات تکثیر, کم خبری