موسی غنچه پور - استادیار، گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
عزت اله کلانتری خاندانی - مربی، گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
محمد حسن فرخی برفه - مربی، گروه آموزش تربیت حرفه ای، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

در این مقاله نقش شفافیت معنایی در پردازش اسامی ساده و اسامی مرکبِ غیرفعلی متشکل از سازه‌های «اسم+ اسم» که پربسامدترین اسامی مرکب در زبان فارسی هستند، در دو بیمار زبان‌پریش بروکا و دو بیمار زبان‌پریش ترانس کرتیکال حرکتی از طریق آزمون‌های «نامیدن در مواجهه» و «تکرار»  مورد بررسی قرار می‌گیرد. مقایسه عملکرد بیماران زبان‌پریش بروکا و ترانس کرتیکال حرکتی نشان می‌دهد که بیماران ترانس کرتیکال حرکتی کنش بهتری در هر دو تکلیف نامیدن و تکرار داشتند، در حالی که برای هر دو گروه از بیماران، نامیدن مشکل‌تر از تکرار بود که مؤید گسستگی و سازمان‌یابی مستقل این دو فرایند در مغز می‌باشد. به لحاظ شفافیت معنایی، اسامی شفاف، بیشترین و اسامی نیم‌شفاف کمترین خطا را نشان دادند که تأییدی بر پردازش راحت‌تر اسامی نیم‌شفاف است. تحلیل داده‌ها مؤید آن است که پردازش فرایند‌های نامیدن و تکرار  اسامی مرکب از طریق مسیر دوگانه (کلی و تجزیه‌ای) صورت می‌گیرد، اما در فرایند نامیدن، مسیرِکلی و در فرایند تکرار مسیرِتجزیه‌ای، رویکرد‌های غالب بوده‌اند. تحلیل خطاها نشان می‌دهد که پردازش اسامی ساده از طریق مسیر کلی صورت می‌گیرد. علاوه بر این، تحلیل کنش بیماران زبان‌‌پریش ناروان فارسی زبان تأییدی است بر اینکه شفافیت معنایی نقشی در پردازش اسامی مرکب غیرفعلی در این بیماران ندارد.

شفافیت معنایی, زبان پریشی, ناروان, پردازش, نامیدن, تکرار