شجاع تفکری رضایی - استادیار گروه زبانشناسی و زبان انگلیسی دانشگاه رازی
حسین مغانی - دانشجوی دکتری زبانشناسی دانشگاه رازی، ایران

در پژوهش پیش‌رو، توزیع نشانة نفی در سطح جمله در گویش دشتستانی در چارچوب برنامة کمینه‌گرای چامسکی (1995؛ 2001) مورد بررسی قرار گرفته است. در این گویش، نشانة نفی جمله‌ علاوه بر انضمام به فعل خودایستا و فعل کمکی زماندار، در جایگاه قبل از متمم‌های فعل نیز به کار می‌رود. بدین منظور، در این مقاله با الگوگیری از زانوتینی (1997؛ 2001)، هگمن (1995)، هگمن و زانوتینی (1991)، پاین (1985)، اوهالا (1990)، هاله و مارانتز (1993) و  لاکا (1991)، ماهیت نشانة نفی جمله در این گویش بررسی شده، شیوة توزیع جایگاه(های) آن در سلسله‌‌مراتب نحوی جمله تبیین می‌گردد. یافته‌‌های پژوهش حاکی است که این نشانه در جایگاه منضم به فعل اصلی و فعل کمکی زماندار، یک «پیشوند منفی» و در جایگاه‌ قبل از متمم‌های فعل، یک «جزء قیدی منفی» محسوب می‌شود. نشانة نفی به عنوان پیشوند منفی پس از تولید در جایگاه هستة گروه نفی، با فعل مطابقه می‌یابد. در این مطابقه، مشخصه‌های تعبیرناپذیر نشانة نفی، بازبینی و ارزش‌گذاری می‌شود و این نشانه بعد از سطح نحو توسط قواعد واژـ واجی بر روی فعل تظاهر می‌یابد. در جملاتی که نشانة نفی قبل از متمم‌های فعل قرار دارد، نشانة نفی به عنوان جزء قیدی در جایگاه هستة یک گروه نفی متفاوت تولید می‌شود.

برنامة کمینه‌گرا, گویش دشتستانی, سلسله‌مراتب دستوری, بازبینی مشخصه, نشانة نفی