نقد و بررسی کتاب ویژن 3 با تمرکز ویژه بر تحلیل حقوق‌محور و فرهنگ

پژوهش حاضر بخشی از پروژه‌ای در ارزیابی بستة آموزشی کتاب جدیدالتألیف زبان انگلیسی پایة دوازدهم موسوم به ویژن 3 با رویکرد تحلیل حقوق و بررسی مقولة فرهنگ در کتاب است. طرح پژوهش به‌صورت ترکیبی (استفاده از هر دو روش کمی و کیفی) است. بدین‌منظور، نخست 200 معلم شامل 117 مرد و 83 زن و 200 دانش‌آموز پایة دوازدهم شامل 93 مرد و 107 زن از میان معلمان و دانش‌آموزان سراسر کشور به‌صورت نمونه‌های در دسترس انتخاب شدند. این افراد پرسش‌نامة محقق‌ساختة پنجاه و شش گویه‌ای در مقیاس لیکرت را که مورد روایی و پایایی‌سنجی قرار گرفت به دو روش برخط و کاغذی تکمیل نمودند. از میان این شرکت‌کنندگان، 15 معلم شامل 8 مرد و 7 زن و 15 دانش‌آموز شامل 7 مرد و 8 زن به‌صورت تصادفی با اخذ رضایت در مصاحبه‌ای نیمه‌ساختاریافته شرکت کردند. همچنین، پژوهشگران با استفاده از معیارهایی به بررسی ذهنی و تفصیلی کتاب ویژن 3 از منظر تحلیل حقوق و مقولة فرهنگ پرداختند. نتایج آمار توصیفی به‌دست‌آمده از تحلیل عاملی پرسش‌نامه و مصاحبه و همچنین نتایج ارزیابی ذهنی محققان نشان داد که علی‌رغم ادعای به‌کارگیری رویکرد ارتباطی در طراحی کتاب، بستة آموزشی ویژن 3 دارای نقاط ضعف جدی است. عدم توجه به نیازها و حقوق معلمان و دانش‌آموزان در نگارش کتاب، داشتن رویکرد تولیدکننده و مصرف‌کننده در تولید بستة آموزشی، افراط در بومی‌سازی و ایرانیزه کردن مقولة فرهنگ و عدم اصالت زبانی مطالب کتاب از نقاط ضعف عمدة این کتاب محسوب می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود که دست‌اندرکاران و سیاست‌گذاران تهیه و تدوین و همچنین مؤلفان محترم کتاب ویژن 3، دست‌کم در مراحل ویرایش کتاب، از نظرات معلمان و دانش‌آموزان در جهت تقویت نقاط ضعف مذکور، بهره ببرند.

Keywords:

ویژن 3 , تحلیل حقوق , فرهنگ , بومی‌سازی , دانش‌آموزان و معلمان زبان انگلیسی