تبار شناسی مفهوم«صدر اسلام» در تاریخ‌نگاری اسلامی

Publish Year: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 346

This Paper With 16 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHRU-11-3_004

تاریخ نمایه سازی: 12 بهمن 1399

Abstract:

این پژوهش در نظر دارد به به روش توصیفی و تحلیل تاریخی، به تبارشناسی اصطلاح رایج «صدر الاسلام» و چرایی و چگونگی کاربرد آن در ادبیات تاریخنگاریِ یکصد سال اخیر بپردازد. کاربرد این اصطلاح و اصطلاح‌های مشابهی چون «الصدر الاول»، «الصدر الاول للاسلام» یا «الصدر الاول فی الاسلام» پیشینة درازی در کتابهای تاریخ، تراجم، رجال و حتّی دانش فقه و کلام دارد. منظور از این اصطلاحات، غالباً بازة زمانی دوران بعثت تا عصر تابعین(=دوران پیامبر تا عصر امویان) یا عصر بعثت تا دوره اَتباع تابعین(=دوران بعثت تا عصر اول خلافت عباسی) است. بررسی ها نشان می دهد که در گذشته، از این اصطلاح جز یک یا دو مورد، در «عنوان» هیچ کتاب و رساله ای استفاده نشده و رواج آن در نامگذاری کتابها، رساله ها و مقالاتِ انگلیسی، فارسی و عربی، به بیش از یک قرنِ و نیم اخیر نمی رسد. این اصطلاح به رغم فراوانی‌اش در آثار جدید، دارای ابهام و گاه تعارض است و در هیچ اثرِ پژوهشی، توضیحی در بارة معنیِ آن داده نشده است. به نظر می رسد، مطالعه و بررسی کاربردهایِ مشهور این اصطلاح در متون قدیم، کمک شایانی به رفعِ ابهام و تقارض خواهد کرد و دستاورد مهم این تحقیق، ارائة شناسنامه ای نسبتا روشن از یک اصطلاح و پیشگیری از خطاهای رایج در عنوان‌گذاری کتابها، پایان نامه، مقالات و رساله های علمی خواهد بود.

Authors

حسین عزیزی

استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • کتابنامه ...
  • الف. کتاب ...
  • 1. ابن ابى یعلى، محمد بن ابى یعلى(بی تا)، طبقات ...
  • 2. ابن‌حبیب، ابوجعفر، محمدبن‌حبیب البغدادی، (1405/1985م)، کتاب المُنَمَّق فى اخبار ...
  • 3. -----------، (بی‌تا)، کتاب المُحبَّر، تحقیق ایلزةلیختنشتیتر، بیروت: دارالآفاق الجدیده. ...
  • 4. ابن‌حجر، احمدبن‌علی، (1415ق)، تقریب التهذیب، دراسه و تحقیق مصطفی ...
  • 5. ابن‌حزم، ابومحمدعلی‌بن‌احمد، (1403/1983م)، الاِحکام فی اصول الاَاحکام، تحقیق الشیخ ...
  • 6. -----------------------، (بی‌تا)، المُحَلّى، تحقیق الأستاذ الشیخ أحمد محمد شاکر، ...
  • 7. ابن‌خلکان، احمدبن‌محمد، (بی‌تا)، وفیات‌الأعیان و أنباء أبناءالزمان، تحقیق احسان ...
  • 8. ابن‌رشد، محمدالحفید، (1415-1995م)، بدایةالمجتهد و نهایةالمقتصد، تنقیح و تصحیح ...
  • 9. ابن‌سینا، ابوعلی‌حسین‌بن‌عبدالله، (1404ق)، الشفاء (المنطق)، تحقیق سعید زاید و... ...
  • 10. ابن‌شداد، محمدبن‌على، (1953م)، الأعلاق‌الخطیرة فی ذکر أمراءالشام و الجزیرة، ...
  • 11. ابن‌صاعد اندلسى، صاعدبن‌احمد، (1376ش)، التعریف بطبقات الأمم، تهران: مرکز ...
  • 12. ابن‌عابدین، محمدامین دمشقی، (1415ق/1995م)، حاشیة ردالمحتار، إشراف: مکتب‌البحوث والدراسات، ...
  • 13. ابن‌عربی، ابوبکرمحمدبن‌عبدالله، (بی‌تا)، أحکام القرآن، تحقیق محمدعبدالقادر عطا، بیروت: ...
  • 14. ابن‌فارس، احمدبن‌فارس زکریا، (بی‌تا)، معجم مقاییس‌اللغه، تحقیق عبدالسلام محمد ...
  • 15. ابن‌قتیبه (بی‌تا)، تأویل مختلف الحدیث، قرأها و صححها العلامة ...
  • 16. ابن‌کثیر، اسماعلیل‌بن‌عمر، (1412ق/1992م)، تفسیرالقرآن العظیم، تقدیم: یوسف عبدالرحمن المرعشلی، ...
  • 17. ابن‌منظور، ابوالفضل جمال‌الدین محمدبن‌مکرم، (1405ق)، لسان‌العرب، قم: ادب الحوزه. ...
  • 18. ابن‌ندیم، محمدبن‌اسحاق، (بی‌تا)، الفهرست، بیروت: دارالمعرفه. ...
  • 19. ابوحیان، علی‌بن‌محمدبن‌عباس‌التوحیدی، (2003م/1424ق)، الامتاع و المؤانسة، تحقیق هیثم خلیفه ...
  • 20. ------------------------------، (1992م/1412ق)، أخلاق الوزیرین، تحقیق محمدبن‌تاویت الطنجی، بیروت: دارصادر. ...
  • 21. احسایى، ابن‌ابى‌جمهورمحمدبن‌على، (1405ق)، عوالی اللئالی العزیزیة، قم: دار سیدالشهداء ...
  • 22. ارشادی، عین‌الله، (1387ش)، تاریخ تحلیلی صدر اسلام: قبل از ...
  • 23. اشرفی خیرآبادی، حمید و حسن قریشی، (1395ش)، تاریخ تحلیلی ...
  • 24. الاعسم، عبدالامیر، (1989م)، المصطلح الفلسفی عندالعرب، القاهره: الهیئه المصریه ...
  • 25. امین، احمد، (1969م)، فجرالاسلام، یبحث عن‌الحیاه‌العقلیه فی صدرالأسلام إلی ...
  • 26. امین، حسن، (1423ق)، دائره‌المعارف‌الاسلامیه‌الشیعیه، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات. ...
  • 27. امین، محسن، (1403ق)، اعیان‌الشیعة، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات. ...
  • 28. آلوسی، محمودبن‌عبدالله، (1415ق)، روح‌المعانی فی تفسیرالقرآن‌العظیم و السبع‌المثانی، محقق ...
  • 29. باشا حسین، (1409ق)، الالقاب‌الاسلامیه فی‌التاریخ و الوثائق و الاثار، ...
  • 30. باقلانی، ابوبکرمحمدبن‌طیب، (1414ق)، تمهیدالأوائل و تلخیص‌الدلائل، تحقیق الشیخ عمادالدین ...
  • 31. بحرانی، یوسف‌بن‌احمد، (1405ق)، الحدائق‌الناضرة، محقق و مصحح: محمدتقى ایروانى، ...
  • 32. بستانی، بطرس، (1990م)، ادباءالعرب فی‌الجاهلیه و صدرالاسلام، بیروت: دارنظیر ...
  • 33. ثعالبی، ابومنصور عبدالملک ‌بن‌محمدبن ‌إسماعیل، (1421ق)، تحفةالوزراء، محقق و ...
  • 34. جصاص، احمد، (1415ق)، أحکام‌القرآن، تحقیق عبدالسلام محمدعلی شاهین، بیروت: ...
  • 35. جنابی، خلود مسافرنعمه، (2010م)، العیون و الطلائح فی صدرالاسلام ...
  • 36. خمینى، سیدروح‌الله الموسوى، (1376ق)، کتاب الطهارة، قم: چاپخانه حکمت. ...
  • 37. دوری، عبدالعزیز، (2007م)، مقدمه فی تاریخ صدرالاسلام، بیروت: مرکزالدراسات ...
  • 38. دهخدا، علی‌اکبر، (1377ش)، لغت‌نامه، تهران: دانشگاه، زیر نظر محمد ...
  • 39. ذهبی، شمس‌الدین محمدبن‌احمد، (1413ق)، تاریخ‌الاسلام و وفیات‌المشاهیر و الأعلام، ...
  • 40. رازی، محمدبن‌عمر، (1420ق)، التفسیرالکبیر؛ مفاتیح الغیب، تحقیق داراحیاء التراث ...
  • 41. زرین‌کوب، عبدالحسین، (1369ش)، بامداد اسلام، تهران: امیرکبیر. ...
  • 42. زیدان، جرجی، (2012)، تاریخ‌الادب اللغةالعربی، القاهره: ﻣﺆسسه الهنداوی للتعلیم ...
  • 43. سامح، الدکتور کمال‌الدین، (بی‌تا)، العماره فی صدرالاسلام، القاهره: اﻟﻣﺆسسه ...
  • 44. سخاوی، شمس‌الدین محمدبن‌عبدالرحمن، (بی‌تا)، الاعلان بالتوبیخ لمن ذم‌التاریخ، بیروت: ...
  • 45. سرکیس، یوسف الیان، (1410ق)، معجم المطبوعات العربیة و المعربة، ...
  • 46. شرف‌الدین، عبدالحسین، (1385ق)، مؤلف و الشیعه فی صدرالاسلام، تقدیم ...
  • 47. شریف‌المرتضی، علی‌بن‌حسین‌بن‌موسی، (1405ق)، رسائل المرتضی، تحقیق و تقدیم السیداحمد ...
  • 48. ----------------، (1417ق)، المسائل الناصریات، تهران: رابطة الثقافة و العلاقات ...
  • 49. طبری، محمدبن‌جریر، (1387ق)، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد ...
  • 50. طوسی، خواجه نصیرالدین، (1361)، اساس‌الاقتباس، تصحیح مدرس رضوی، تهران: ...
  • 51. طوسی، ابوجعفر محمدبن‌حسن، (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، قدم ...
  • 52. ----------------------، (1387ق)، المبسوط فی فقه الامامیة، تهران: المکتبة المرتضویة ...
  • 53. عابدینی، ابوالفضل، (1384)، درآمدی بر تاریخ اسلام از صدر ...
  • 54. عبدالحی، شعبان محمد، (1987)، تاریخ صدرالاسلام و الدوله‌الامویه، بیروت: ...
  • 55. علی، صالح احمد، (1983م)، امتداد العرب فی صدرالاسلام، بیروت: ...
  • 56. عمر فروخ، (1970)، تاریخ صدرالاسلام و الدوله‌الامویه، بیروت: درالملایین. ...
  • 57. عواد، کورکیس، (1999)، الذخائرالشرقیة، بیروت: دارالغرب الاسلامی. ...
  • 58. عیفه، عبدالحق، (2011)، تطور النقود فی التاریخ الاسلامی منذ ...
  • 59. فارابی، ابونصر، (1408ق)، المنطقیات‌، تحقیق و تقدیم محمدتقی دانش‌پژوه، ...
  • 60. قلقشندی، احمدبن‌عبدالله، (بی‌تا)، صبح الأعشى فی صناعة الانشاء، بیروت: ...
  • 61. مجلسى، محمدباقربن‌محمدتقى، (1410ق)، بحارالأنوار، بیروت: مؤسسه الطبع و النشر. ...
  • 62. مرزبانى، محمدبن‌عمران، (1425ق)، معجم‌الشعراء بیروت: دار صادر. ...
  • 63. مسعودی، أبوالحسن على‌بن‌الحسین‌بن‌على، (1409ق)، مروج‌الذهب و معادن‌الجوهر، پژوهش اسعد ...
  • 64. مسکویه، ابوعلى مسکویه الرازى، (1379)، تجارب‌الامم، تحقیق ابوالقاسم امامى، ...
  • 65. مصاحب، غلامحسین، (1356ش)، دائرةالمعارف فارسی، ج2، تهران: فرانکلین. ...
  • 66. مناوی، عبدالرؤوف، (1415ق)، فیض القدیرشرح الجامع الصغیر، تصحیح أحمد ...
  • 67. نجفى، محمدحسن، (1421ق)، جواهرالکلام، قم: مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامى ...
  • 68. نراقى، مولی احمدبن‌محمدمهدى، (1415ق)، مستندالشیعة فی أحکام‌الشریعة، قم: مؤسسه ...
  • 69. نووى، محی‌الدین یحیى‌بن‌شرف، (بی‌تا)، المجموع، بیروت: دارالفکر. ...
  • 70. نویری، شهاب‌الدین أحمدبن‌عبدالوهاب، (1423ق)، نهایةالأرب فی فنون‌الأدب، قاهره: دارالکتب ...
  • 71. وجدی، محمدفرید، (بی‌تا)، دائرةالمعارف القرن العشرین، ج5، بیروت: دارالفکر. ...
  • 72. ولفنسون، اسراییل، (1927م)، تاریخ الیهود فی بلاد العرب فی ...
  • 73. همازاده، مهدی، (1391)، آقازادگان صدر اسلام، تهران: بین‌الملل. ...
  • ب. پایان‌نامه ...
  • 1. امامی، منا، (1393ش)، بررسی نقش‌مایه‌های حیوانی بر روی سفالینه‌ها ...
  • 2. ترکمنی، سمیه، (1389ش)، تاریخ داروشناسی در ایران و بین‌النهرین ...
  • 3. خدابخشی، سکینه، (1393)، بررسی تجارت از صدر اسلام تا ...
  • 4. صارمی نائینی، داوود، (1374)، بررسی و تحقیق بناها و ...
  • 5. طالبی، مرضیه، (1393)، مطالعه تزیینات حجاری در مساجد تاریخی ...
  • 6. طرفدار، محسن، (136)، بررسی وضعیت اقتصادی مسلمانان در صدر ...
  • 7. فاضل، زهرا، (1389)، نقش زنان در گسترش تشیع از ...
  • 8. گنجی، حمیده، (1395)، نقش زنان در تحولات سیاسی فرهنگی ...
  • ج. مقاله ...
  • 1. صفری فروشانی، نعمت‌الله، (1381)، روند تاریخی آموزش از صدر ...
  • نمایش کامل مراجع