ثریا نوید - دانشجوی دکتری گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
محمدرضا جهانسوز - استادگروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
سعید صوفی زاده - استادیار گروه کشاورزی اکولوژیک، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

آزمایش حاضر در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و هشت تیمار در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج در سال زراعی1395-96 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل شش رقم گندم (بهار، پارسی، پیشگام، پیشتاز، سیوند و سیروان) و دو رقم تریتیکاله (سناباد و جوالینو) بود. صفات فیزیولوژیک (شاخص سطح برگ، کارایی مصرف نور و کلروفیل) در مرحله گلدهی و عملکرد دانه در مرحله نهایی اندازه گیری شد. در ارقام مختلف در صفات فیزیولوژیک و عملکرد تفاوت معنیدار (a= 0 .05) بود. نتایج نشان داد رقم سناباد 8421) کیلوگرم در هکتار) و پارسی 8083) کیلوگرم در هکتار) به ترتیب بیشترین و ارقام پیشگام 6818) کیلوگرم در هکتار) و سیروان 7102) کیلوگرم در هکتار) کمترین عملکرد دانه را داشتند. رقم بهار (7/7) با توجه به دیررس بودن از بیشترین شاخص سطح برگ در مرحله گلدهی برخوردار بود. کمترین میزان شاخص سطح برگ نیز مربوط به رقم سیروان (4/9) بود که از جمله دلایل عملکرد پایین این رقم میتوان عنوان کرد. پس از رقم سیروان، سناباد (5/1) علیرغم اینکه از شاخص سطح برگ کمتری در مرحلهی گلدهی برخوردار بود ولی با انتقال مجدد مواد از ساقه و سایر اندام های گیاهی عملکرد قابل توجهی نسبت به سایر ارقام تولید کرد.به طورکلی نیز اقرام تریتیکاله کارایی مصرف نور (سناباد 2/84 و جوانیلو 2/71 گرم در مگاژول) و کلروفیل برگ (54) بیشتری از ارقام گندم داشتند که نشان دهندهی قدرت بالای منبع و همچنین سرعت فتوسنتز آنها بوده که به تبع آن نیز آسمیلات تولیدی افزایش یافت. بین ارقام گندم نیز اختلاف چندانی در این صفات مشاهده نشد.

شاخص سطح برگ، صفات فیزیولوژیک، کارایی مصرف نور، کلروفیل.