علی قربانی پور - دانش آموخته دکتری اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد واحد تنکابن
بابک ربیعی - استاد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان

به منظور تعیین عمل ژن و وراثت پذیری برخی از صفات مرتبط با جوانه زنی در بـرنج، آزمایشـی شـامل شـش نسـل حاصل از تلاقی دو رقم برنج دیلمانی و سفیدرود به صورت طرح کاملا تصادفی بـا سـه تکـرار انجـام گرفـت. نتـایج حاصل از تجزیه واریانس، اختلاف معنیدار بین نسلها را از نظر کلیه صفات نشان داد. از نظـر تمـامی صـفات، کـای اسکور مدل سه پارامتری مشتمل بر میانگین [m]، اثر افزایشی [d] و اثر غالبیت [h] ژنها غیرمعنیدار بـود. در صـفات طول ساقه چه، نسبت طول ساقه چه به ریشه چه و وزن خشک ساقه چه سهم اثرات افزایشـی ژنهـا و در سـایر صـفات سهم اثرات غالبیت ژنها در کنترل صفت بیشتر بود. برای صفات طول ریشه چه، نسبت طول ساقه چه بـه ریشـه چـه و نسبت وزن خشک ساقه چه به ریشه چه، مقادیر واریانس افزایشی و برای صفات طول ساقه چه، وزن خشک ساقه چه و وزن خشک ریشه چه مقدار واریانس غالبیت بیشتر بود. متوسط درجه غالبیت ژنها برای صفات طـول ساقه چه، وزن خشک ساقه چه و وزن خشک ریشه چه بیشتر از یک برآورد. برای سایر صفات مورد مطالعه، درجه غالبیت ژنها کمتـر از یک برآورد شد. بیشترین و کمترین میزان وراثت پذیری خصوصی نیز برای صفات نسـبت وزن خشـک ساقه چه و طول ساقه چه و به ترتیب برابر با 0/68 و 0/25 مشاهده شد.

برنج، تجزبه میانگین نسلها، شاخصهای جوانه زنی