علیرضا برجیان - سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان،
عبدالمهدی بخشنده - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
سیدعطااله سیادت - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
خلیل عالمی سعید - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
محمدرضا جلال کمالی - مرکز بین المللی اصلاح ذرت و گندم (CIMMYT)، کرج

به منظور بررسی دوره های کوتاه مدت تنش گرما بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه گیاه گندم مزرعه آزمایش حاضر در دو سال زراعی 1392-93 و 1393-94 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان به صورت بلوک های نواری در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل چهار ژنوتیپ گندم بهاره بود. تنش گرما (حداکثر 35 درجه سانتی-گراد) با نصب اتاقک های تولید تنش حرارتی بر روی کرتها اعمال گردید. بوته های گندم به مدت سه روز متوالی در مرحله ظهور سنبله و یا در ابتدای تشکیل دانه در معرض تنش گرما قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد اختلافات معنیداری در سطوح تنش گرما و صفات رقمها وجود دارد. کاهش عملکرد دانه ناشی از تنش گرمای کوتاه مدت در رقم مارون بیشترین 26 درصد و در رقم اترک کمترین 14/8 درصد بود. همبستگی مثبت و معنی داری بین عملکرد دانه با تعداد دانه در سنبله در هر دو سال وجود داشت. تنش گرمای کوتاه مدت سرعت پر شدن دانه رقم ها را 16/4 درصد افزایش ولی طول دوره پر شدن دانه را 23/8 درصد کاهش داد. بر اساس نتایج این آزمایش رقم های اترک، چمران و اروند از طریق تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه متحمل به گرما شناخته شدند.

تعداد دانه، رقم، گرما، وزن دانه