مرضیه رضایی - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، ایران
سیدابراهیم سیفتی - استادیار گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، ایران،
آفاق تابنده ساروی - استادیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد، ایران،
حسین شاهسوند حسنی - دانشیار بخش زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران

به منظور اولین بررسی سازگاری بهاره لاین های نوترکیب کروموزومی غله جدید تریتی پایرم اولیه غیر ایرانی در اقلیم خشک وشور استان یزد، این آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه دانشگاه یزد اجراشد. ژرم پلاسم گیاهی مورد استفاده، لاینهای نوترکیب کروموزومی تریتی پایرم اولیه هگزاپلوئید غیرایرانی (St/b)(Cr/b)F4 و (Ka/b)(Cr/b)F6 هدایت شده از نسل و در دو ده ه قبل، گندم نان افغانی پروا2، لاین امیدبخش تریتیکاله 4115 و گندم نان ایرانی بهاره بافت بودند. نتایج نشان داد لاین های مورد مطالعه از نظر صفات روز تا ظهور ساقه، روز تا ظهور سنبله، روز تا رسیدن فیزیولوژیک، ارتفاع گیاه، طول سنبله، طول میانگره، تعداد دانه در سنبله و وزن دانه در سنبله تفاوت بسیار معنیداری (p<0.01) داشتند که گویای رقابت قابل توجه لاین های تریتی پایرم با تریتیکاله و دو رقم گندم نان است . میانگین صفت روز تا رسیدگی فیزیولوژیک برای دو لاین نوترکیب کروموزومی تریتی پایرم اولیه در مقایسه با دو رقم گندم نان و لاین تریتیکاله بیشترین مقدار را به خود اختصاص دادند که گویای دیررسی آنها در شرایط زراعی یزد میباشد. کشت بهاره در اقلیم یزد، اولین کشت این گیاه بصورت بهاره در دو ده ه است و نتایج حاکی از برتری ارقام گندم نسبت به این غله جدید در برخی صفات و برتری لاین های تریتی پایرم اولیه نسبت به دو رقم گندم و تریتیکاله در برخی صفات دیگر بود. پیشنهاد میشود این بررسی در اقلیم شور و خشک یزد در کشت پاییزه نیزانجام و نتایج بدست آمده با نتایج این مطالعه مقایسه شوند.

اقلیم شور و خشک یزد، لاین نوترکیب کروموزومی، تریتی پایرم اولیه غیرایرانی، کشت بهاره