واکاوی قصیده "علّموها" سروده محمد مهدی جواهری بر مبنای نظریه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف
Publish place: The Quarterly Journal of Lesān-E Mobeen، Vol: 12، Issue: 41
Publish Year: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 244
This Paper With 19 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_LEM-12-41_006
تاریخ نمایه سازی: 14 بهمن 1399
Abstract:
تحلیل گفتمان انتقادی یک گرایش مطالعاتی بینرشته ای است که ارتباط تنگاتنگی با علوم مختلف دارد. لازمه آن شرکت دادن عواملی همچون قدرت، ایدئولوژی، تاریخ و.. در متن است. قصیده"علّموها"، سروده محمد مهدی جواهری، نمونهای از تجربه شاعری او، با زیرلایههای فراوان و مفاهیم عمیق است. او در این قصیده با رویکردی انتقادی، ضمن برشمردن تاثیر دانش و آگاهی بر ایفای نقشهای اجتماعی متعدد از سوی زنان، قدرت و ایدئولوژی طبقه حاکم را یه تصویر میکشد. تعاملات زبانی جواهری و در معرض قراردادن اندیشه-های درونیاش در قالب متن ادبی، در خور توجه است. اما باید دید ایدئولوژیهای پنهان در اشعار جواهری کدام است؟ این پژوهش کوشیده است بر اساس نظریه نورمن فرکلاف و بر مبنای سه اصل توصیف، تفسیر و تبیین در تحلیل گفتمان انتقادی، ضمن پاسخ به این سوال، ابعاد ادبی قصیده را نیز بررسی کند. نتایج نشان داد محتوای قصیده"علّموها"، پیوند متقابل ادبیات و جامعه را برای خواننده تداعی میکند. این قصیده با تاریخ، اجتماع، سیاست، روان شناسی و تعالیم دینی ارتباط تنگاتنگ دارد. جواهری با تکیه بر ایدئولوژی اسلامی، ضمن برشمردن عوامل ناآگاهی زنان و منافرت آن با چارچوب آموزههای قرآنی و تأثیر شگرف دانش و آگاهی بر موفقیت زنان مسلمان در ایفای نقشهای سهگانه دختر، همسر و مادر، به انتقاد از توزیع ناعادلانه قدرت حاکمان میپردازد. یکدستی فضای شعر، انسجام، رعایت وحدت موضوع، پیوستگی و ارتباط منطقی بین الفاظ و مفاهیم، هماهنگی بین واژگان، زبان استوار و لحن کوبنده شاعر در سرتاسر قصیده، از مهمترین ویژگی قصیده در برجستهسازی گفتمان است.
Keywords:
Authors
حجت رسولی
استاد گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه شهید بهشتی
سیده فیروزه حسینی
دانشجوی دکتری دانشگاه شهید بهشتی