محمد شیخ زاده - استادیار گروه مدیریت بازرگانی دانشگاه بجنورد

تحلیل مضمون یک روش مشهور برای تحلیل داده های کیفی در بسیاری از رشته های علمی در زمینه های پژوهشی است و می تواند به روش های مختلفی برای حجم زیادی از داده های متفاوت به کار رود و به بسیاری از سوالات پژوهشی مختلف پاسخ دهد. هدف از این مقاله معرفی روش تحلیل مضمون به عنوان رویکردی نوین در مطالعات مدیریتی و میان رشته ای است. لذا نخست به معرفی این روش و سیر تاریخی آن پرداخته می شود. سپس سه مکتب عمده در این روش به طور خلاصه معرفی می شوند. در ادامه مراحل انجام تحلیل مضمون بر اساس مکتب بازتابی توضیح داده می شود. در بخش دوم مقاله به معرفی جایگاه تحلیل مضمون در مطالعات مدیریتی و میان رشته ای پرداخته می شود. برای این منظور سیر کاربرد روش تحلیل مضمون در پژوهش های علمی در ایران مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج تحقیق نشان می دهد روش تحلیل مضمون یک رویکرد نوظهور و به سرعت در حال رشد در تحقیقات علمی مختلف و به طور خاص در مدیریت است.

تحلیل مضمون، تجلیل تم، میان رشته ای، مدیریت، پژوهش کیفی، مکتب