داود دانشورفضلی - دانش آموخته دکترای زمین شناسی تکتونیک- دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

احداث راه آهن قزوين- رشت- انزلی از جمله طرح های زير بنايی و بسیار مهم کشور است. با توجه به پرخطر بودن منطقه از لحاظ زمین شناسی، می توان از مهمترين مطالعات اين منط ه به مطالعه ساختارهای جنبا و فعال در محدوده طرح اشاره داشت. در اين مطالعه به بررسیاين ويژگی ها در محدوده قزوين تا منجیل پرداخته خواهد شد. ناحیه مورد مطالعه، بخشی از اسکلت کوهزائی البرز را تشکیل می دهد که مانندساير مناطق رشته جبال سراسری البرز شديداً چین خورده و دچار شکستگی های گسله، فروافتادگی، لغزش و رانش گرديده است. در نتیجهچین خوردگی، ناوديس ها و تاقديس هايی در رسوبات و رخساره های مختلف سنگی به وجود آمده است. از لحاظ سنگ شناسی جزء اصلیسنگ های منطقه توف ها می باشند که در بسیاری از موارد در اثر فرسايش رسوبات غالب منطقه را تشکیل می دهند. چین خوردگی در منطقهمورد مطالعه در انواع سنگ ها ديده می شود اما فراوانی قابل ملاحظه ای در نزديکی مسیر ريل خط آهن ندارد. فراوان ترين گسل های منطقه ازانواع تراستی و تراستی با مؤلفه چپ گرد می باشند. گسل های چپ گرد با مؤلفه معکوس و راستا لغز نیز در رده های بعدی قرار دارند. به ندرت درمنطقه گسل های مشکوک به نرمال به صورت محلی و يا راستا لغز راست گرد ديده می شود. گسل های منطقه اغلب دارای روند شرقی- غربی و شمال غربی- جنوب شرقی می باشند. شواهد ساختاری و لیتولوژيکی نشان می دهند که منطقه تحت رژيم فشارشی و ترافشارشی قرار دارد. حرکت صفحه عربی و چرخش حوضه خزر يا کاسپین را محققین مختلف به عنوان دو عامل ايجاد کننده ساختارهای منطقه می دانند. مطالعاتگذشته نیز علت انحنا و کج شدگی روند البرز (شرقی- غربی به شمال غرب- جنوب شرق) را به برخورد حوضه کاسپین نسبت به البرز، می دانند.اما شواهد اين مطالعه وجود ساختاری خطی مانند دسته گسل امتداد لغز موازی با راستای تقريباً شمالی جنوبی را تايید می کند. شايد بتوانحرکت به سمت شمال غرب حوضه خزر و ايجاد پارگی در پوسته در منطقه البرز غربی را عامل ايجاد اين گسل های احتمالی دانست.

راه آهن قزوین- منجیل، توف، کواترنری، چین خوردگی، گسل، شکستگی، نقشه پراکندگی گسل ها