روشنک ارغایی - دانشجو دکتری پترولوژی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

ماگماتیسم درون صفحات حاصل فعالیت های آذرین در خارج از مرزهای صفحات تکتونیکی است، بنابراین غیرمرتبط با فرآیندهای گسترشبستر کف اقیانوس ها، فرورانش، و گسل های ترانسفرم می باشند. ماگماتیسم درون صفحات در هر دو محیط پوسته قارهای و پوسته اقیانوسیمشاهده می شود. تنظیمات تکتونیکی تعیین می کنند که آیا ماگماتیسم درون صفحه تلقی می شود یا خیر. از نظر مفهومی پلوم های گوشته ای،ستون هایی از مواد داغ جامد هستند که از مرز گوشته- هسته یا ناپیوستگی 670 کیلومتری به سمت بالا سطح زمین صعود می کنند. ستون هایجدید شامل یک سر بزرگ و به دنبال آن یک دم کوچک هستند. به صورت اساسی ستون های گوشته ای یا همان پلوم ها، به ستون های حرارتیتبدیل شده اند که ناهمگنی های حرارتی و شیمیایی گوشته را در خود گنجانده اند. سر پلوم در محیط های قاره ای باعث تشکیل بازالت هایسیلابی یا طغیانی و دم پلوم در ادامه ی فعالیت سر پلوم، باعث تشکیل منطقه فعال حضور هات اسپات یا نقاط داغ قاره ای نظیر یلواستونمی شود. همچنین در محیط های اقیانوسی سر پلوم تشکیل بازالت های فلات اقیانوسی و دم آن تشکیل مجموعه جزایر آتشفشانی نظیر هاوایی رامی دهد. بنابراین آنچه به عنوان هات اسپات یا نقاط داغ مطرح می شود در واقع ادامه ی فعالیت دم پلوم گوشته ای است که در سطح نمایانمی شود. لیتوسفر به عنوان یک در ورودی برای صعود ماگما مطرح می شود و میزان درجه ذوب را کنترل می کند بنابراین ضخامت پوسته یکعامل کلیدی در میزان کنترل مذاب می باشد. در این مقاله با تفسیر و تحلیل و گردآوری منابع گوناگون موجود پیرامون چگونگی تشکیلپلوم های گوشته ای و نقش آنها در ماگماتیسم درون صفحات، به صورت مختصر به پردازش نحوه تشکیل این ماگماتیسم پرداخته شده است.

ماگماتیسم درون صفحات، پلوم گوشتهای، نقاط داغ، پوسته قارهای، پوسته اقیانوسی