رخساره های تبخیری سازندهای آسماری و پابده (شاتین و آکویتانین) در زاگرس چین خورده و رورانده

در این پژوهش ردیف هایی از نهشته های تبخیری (بخش کلهر از سازند آسماری) سولفاته- کلسیم و هالایتی دارای ضخامت و گسترش جغرافیایی قابل قیاس با سازند گچساران در سازندهای کربناته آسماری و شیلی مارنی پابده به سن الیگوسن و میوسن (شاتین تا آکویتانین)مورد مطالعه قرار گرفته اند. این تبخیری ها در زیر- حوضه کلهر (یکی از سه زیر- حوضه فردیپ زاگرس در شاتین تا آکویتانین) در مرکز فردیپ حوضه فرلند زاگرس، در زاگرس چین خورده و رورانده در جنوب باختر ایران قرار دارند. زیر- حوضه کلهر بخش هایی از ایالات چینه ای لرستان و خوزستان را در بر گرفته و در آنسوی مرز عراق نیز گسترش داشته به گونه ای که تبخیری های سازند زیبان (معادل بخش کلهر) را در آن سویمرز تشکیل داده اند. در این پژوهش برش چینه ای مورد مطالعه از برش سطحی کوه آسماری آغاز و پس از گذر از میدان نفتی زیلایی و برشسطحی کاسته ماست به میدان نفتی چنگوله ختم می گردد. مطالعات انجام شده در این پژوهش نشان میدهند که بخش تبخیری کلهر ازسازند آسماری از تبخیری های سولفاته کم ژرفا در دزفول شمالی به لامینایت های هالایتی و سولفات های کلسیم ژرف توده ای در لرستان تغییررخساره داده اند. این نهشته های تبخیری در زمان های افت نسبی سطح آب دریا و آیزوله شدن فردیپ زاگرس و متعاقبا زیر- حوضه های آن در شرایط آب و هوایی گرم و خشک استوایی در اثر تبخیر سطحی از یک شورابه اشباع از نمک تشکیل شده اند. این تبخیری ها معرف چهار جایگاهرسوبی تبخیری هستند که در یک پلتفرم تبخیری جای گرفته در زیر سطح اساس دریا نهشته شده اند. در این پلتفرم تبخیری بیستلیتوفاسیس مربوط به چهار جایگاه تبخیری شامل دریاچه ای، پلتفرم سولفاته- کلسیم، شیب پلتفرم و ژرف تشخیص داده شده اند. این تبخیری های پلتفرمی حوضه پهن معادل امروزی نداشته و از دیدگاه جایگاه تکتونیکی معادل و قابل مقایسه با تبخیری های حوضه پهن مسینینمدیترانه، و همچنین تبخیری های حوضه پهن دریای احمر در میوسن هستند.

Keywords:

بخش کلهر , الیگوسن و میوسن , زاگرس چین خورده و رورانده , پلتفرم سولفاته کلسیم , حوضه فرلند زاگرس