محمود مهمان نواز - گروه تاریخ دانشگاه یاسوج

حکومت صفویه از ابتدای شکل‌گیری بر سر حفظ مرزهای غربی با حکومت عثمانی درگیر بود. با مرگ شاه‌عباس‌اول عثمانی‌ها فرصت مناسبی برای حمله به مرزهای مشترک با ایران را به دست آوردند و در این بین مهمترین هدف آنها فتح بغداد بود. حکومت صفویه نیز در سالهای اولیه حکومت شاه‌صفی به دلیل حفظ شاکله سپاه دوره شاه‌عباس تا حدودی موفق به دفع حملات عثمانی‌ها گردید اما در پی بوجود آمدن رقابتهای درباری که حاصل آن حذف صاحب-منصبان دوره شاه‌عباس بود، سپاه ایران تضعیف گردید و توانایی حفظ بغداد را از دست داد. همچنین طولانی شدن درگیریهای نظامی با حکومت عثمانی سبب خستگی نیروهای نظامی و شاه صفوی شده که این عامل نیز در عدم تلاش جدی برای حفظ بغداد بی‌تاثیر نبود. این پژوهش با هدف واکاوی تقابلات مرزی ایران و عثمانی در زمان شاه صفی و با تاکید بر سقوط بغداد به انجام رسیده است. یافته‌ها نشان می دهد که: غلبه منافع شخصی بر منافع ملی در میان صاحب منصبان، رقابتهای شدید درباری در زمان شاه صفی که تا حدودی خود شاه عامل آنها بود و بی تدبیری شاه و فرماندهان در اتخاذ تصمیمات درست از مهمترین عوامل از دست رفتن بخشی از مرزهای غربی، بویژه بغداد و عدم موفقیت شاه در حفظ مرزهای زمان شاه‌عباس‌اول، می‌باشند.روش تحقیق در این پژوهش، تاریخی- تحلیلی و جمع‌آوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای انجام شده است. ابزار اصلی پژوهش استناد به منابع آن دوره می‌باشد که در نهایت بر پایه‌ی یافته‌های حاصل از منابع استنتاج، تبیین و تحلیل به ‌عمل آمده است.

شاه صفی, عثمانی, صفویه, بغداد, مرزهای غربی