شهربانو گلچوبی دیوا - دانشجوی دکتری برنامه ریزی محیطزیست، دانشگاه
سید اسحاق جلالیان - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه
فریبرز احمدی دهکا - استادیار جغرافیا سیاسی، دانشگاه پیام نور،

توسعه جریانی چندبعدی است که مستلزم تغییر در ساختارهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و رفع نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی است. ارزیابی سطوح توسعه‌یافتگی با استفاده از روش‌های کمی از سوی منجر به شناخت میزان نابرابری بین مناطق می‌گردد و از سوی دیگر تلاشی در زمینه کاهش و رفع نابرابری‌های موجود می‌باشد. پژوهش حاضر باهدف بهره‌گیری از شاخص‌های مدنظر، به دنبال سنجش وضع توزیع و توسعه در شهرستان‌های مرزی استان آذربایجان غربی و مشخص کردن میزان اختلاف توسعه در بین آن‌ها و نیز متوجه ساختن مسئولان به توجه بیشتر به شهرستان‌های محروم و توسعه‌نیافته است. روش تحقیق، توصیفی– تحلیلی و نوع تحقیق کاربردی است داده‌های تحقیق شامل 32 متغیر در قالب 4 شاخص آموزشی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی از آخرین سرشماری (1395) اخذ گردید. در این پژوهش با استفاده از مدل تحلیل خوشه‌ای و Vikor به سطح‌بندی هر یک از شهرستان‌های مرزی در سه سطح توسعه‌یافته (برخوردار)، درحال‌توسعه (نیمه برخوردار) و توسعه‌نیافته (نا برخوردار) پرداخته‌شده است. نتایج حاصل نشان می‌دهد که شهرستان‌های ارومیه و اشنویه در سطح توسعه‌یافته (برخوردار)، خوی، پیرانشهر، سلماس، سردشت در سطح درحال‌توسعه (نیمه برخوردار) و شهرستان‌های سیه چشمه و ماکو در سطح توسعه‌نیافته (نا برخوردار) قرارگرفته‌اند. یافته‌های پژوهش حاکی از این است که محرومیت کلی در سطح شهرستان‌ها ازنظر برخورداری از شاخص‌های موردمطالعه حاکم است و توزیع خدمات موجود نیز چندان متناسب با نیازهای جمعیتی شهرستان‌ها انجام‌نشده است.

توسعه‌یافتگی, مدل ویکور, ارزیابی, شهرستان‌های مرزی, آذربایجان غربی