امیر جانقربان - گروه مهندسی شیمی، ا یمنی، بهداشت و محیط زیست، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
فرهام امین شرعی - Department of Chemical Engineering, Health, Safety & Environment, Najafabad Branch, IslamicAzad University, Najafabad, Iran

نشت مواد قابل انفجار در صنایع فرآیندی همواره به عنوان یکی از عوامل تهدید کننده و آسیب رسان مطرح بوده است. این امر نه تنها به جامعه انسانی بلکه به محیط زیست نیز آسیب می رساند و گازهای مایع با توجه به ماهیت گازی و با توجه به ذخیره در مخازن کروی به صورت تحت فشار، قابلیت نشت و انفجار در مساحت گسترده را دارند. هدف از آنجام این پژوهش مدل سازی نشست گاز بوتان و بررسی فواصل مناسب به منظور کاهش احتمال و شدت آسیب حاصل شده از وقوع حوادث نشت گاز بوتان می باشد. در این تحقیق ضمن تشریح عوامل موثر بر نشت و انتشار گاز بوتان از مخازن کروی تحت فشار، ارزیابی ریسک با روش HAZOP انجام گرفته و در ادامه با استفاده از نرم افزار PHAST ورزژن 702 به عنوان یکی از پرکاربردترین نرم افزارهای مدل سازی پیامدهای حاصل از نشت مواد شیمیایی بررسی شده است. نتایج بدست آمده نشان داد که بیشترین پهنه آسیب پذیری مربوط به تشعشع ناشی از انفجار بعد از شکاف کامل تا شعاع 100 متری از مخزن بوتان بود که با توجه به میزان تشعشع بیش از 20 کیلووات بر متر مربع شاهد تخریب کامل مخازن میعانات و آتش سوزی تأخیری پس از شکاف کامل تا شعاع 1200 متری که بدترین پیامد ممکن بود. اصلی ترین ریسک هیا شناسایی شده که منجر به بدترین سناریو ممکن می شود. عمل نکردن صحیح و به موقع شیرهای اطمینان و تجهیزات مربوط به کنترل جریان در پایپ لاین ها تشخیص داده شد.

بوتان، نشت، شکاف کامل، PHAST, HAZOP