نسرین تنهایی اهری - دانشجوی دکترای زبانشناسی همگانی، دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران جنوب
حیات عامری - استادیار گروه زبان شناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس
علیرضا عامری - استادیار گروه آموزش زبان انگلیسی، دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران جنوب
حمید رضا شعیری - استاد گروه زبان فرانسه دانشگاه تربیتمدرس، تهران، ایران.

مقالة حاضر، به بررسیِ چگونگیِ پیوندِ میانِ متن تصویری و نوشتاری در کتاب‌های درسیِ زبانِ انگلیسیِ ویژن، می‌پردازد. به این منظور، از روش نشانه معناشناسی گفتمانی و نشانه‌شناسی اجتماعی کرس و ون‌لیوون (Kress & Van Leeuwen, 2006[1996]) – متأثر از آثار و نگرش مایکل هلیدی (Halliday, 1994) و به ویژه سه نقش اصلی زبانی موردِ نظرش- بهره گرفته شد‌. پیوسته این مسأله وجود‌‌‌ دارد که چگونه بهره‌گیری از متن‌های چند‌‌نمایی در کتاب‌های درسی، به ویژه کتاب‌های زبان انگلیسی، سببِ سرعت بخشیدن به انتقال مفاهیم و ایجاد انگیزه در فرآیند آموزش می‌گردد. همچنین، بهره‌گیری از این متن‌ها، فرایند یادگیری و آموزشِ مطالب را بهبود می‌بخشد.‌ این مقاله، با بررسی متن‌های تصویری و نوشتاری می‌کوشد تا دریابد تصویرها و متن‌های کتاب‌های زبان انگلیسی ویژن، تا چه اندازه با الگوهای سه فرانقش طراحیِ بصری، معنای بازنمودی، تعاملی و ترکیبی همخوانی دارند. همچنین، چگونه همپوشانیِ متن‌های تصویری و نوشتاری، فرایند انتقالِ معنا و دست‌یابی به مفهومِ مورد‌‌‌ِ نظر آموزشی را فراهم می‌کند. هدف ‌این پژوهش، بررسی رابطة متن‌های تصویری و نوشتاری است. چرا که چگونگی گزینشِ متن‌های تصویریِ همخوان با نوشتار، در کتاب‌های زبان انگلیسی، سببِ افزایش درک معنایی دانش‌آموزان و ارائة محتوای معنادار و قابل فهم می‌گردد. در این راستا، کارکردهای متفاوت گفتمانی، اجتماعی، فرهنگی و عاطفیِ تصویرها بررسی شدند. یافته‌های پژوهش، نشان داد که نبود همپوشانیِ لازم میانِ متن تصویری و نوشتاری، آموزش و انتقال معنا را دچار اشکال کرده و در نتیجه هدفِ مورد نظر آموزش به دست نیامده‌است.

نشانه-معناشناسی گفتمانی, نشانه‌شناسی اجتماعی, نقش‌ بازنمودی, کتاب‌های ویژن