حسام دهقانی - استادیار، گروه مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی همدان، همدان
حلما بیروموند - کارشناسی ارشد، گروه مهندسی معدن، دانشگاه صنعتی همدان، همدان

لرزش زمین یکی از آثار ناخوشایند حاصل از عملیات آتشباری در معادن روباز است که در حدود 40 درصد انرژی انفجار را به خود اختصاص می‌دهد. لرزش زمین ممکن است منجر به بروز آثار نامطلوبی مانند تخریب سازه‌های سطحی، از بین رفتن سطح آزاد در پله‌های بعدی انفجار به دلیل عقب‌زدگی، به هدر رفتن انرژی و ایجاد قطعات بزرگ بعد از انفجار و در نهایت تحمیل هزینه‌های پیش‌بینی نشده برای انجام آتشباری ثانویه ‌شود. طراحی بهینه الگوی انفجار می‌تواند در کاهش اثرات نامطلوب حاصل از این پدیده نقش بسزایی ایفا کند. با توجه به تعدد پارامترهای تاثیرگذار بر لرزش زمین و پیچیدگی روابط میان آن‌ها، روش‌های کلاسیک طراحی الگوی انفجار در کاهش این پدیده ناتوان‌اند. بر این اساس در تحقیق حاضر، با استفاده از یک روش تلفیقی از آنالیز خاکستری و الگوریتم ژنتیک، ضمن ارایه یک رابطه ریاضیاتی برای تخمین لرزش زمین در معدن مس سرچشمه، الگوی پیشنهادی حفاری نیز ارایه شده است. نتایج حاصل از این مقاله نشان می‌دهد که با به کارگیری الگوی پیشنهادی انفجار، لرزش زمین به طور میانگین تا 55 درصد کاهش خواهد یافت.

لرزش زمین, آنالیز خاکستری, الگوریتم ژنتیک, عملیات آتشباری