هدا کاسپور - دکتری پژوهش هنر، دانشکده هنر دانشگاه شاهد .استان تهران، شهر تهران
عبدالرضا چاریی - استادیار دانشکده هنر دانشگاه شاهد، دانشکده هنر دانشگاه شاهد. استان تهران، شهر تهران
مرتضی اسدی - استادیار دانشکده هنر دانشگاه شاهد، دانشکده هنر دانشگاه شاهد. استان تهران، شهر تهران
پرویز حاصلی - استادیار دانشکده هنر دانشگاه شاهد، دانشکده هنر دانشگاه شاهد. استان تهران، شهر تهران

تحریرات رایانه‌ای، مجموعه نرم­افزارها و قلم‌های خوش‌نویسی را در بر می‌گیرد؛ هر چند طراحی حروف نستعلیق در این تحریرات پیش‌تر انجام شده، اما بررسی کیفیت اجرای حروف در آن‌ها به جهت لزوم بازنگری و اصلاح حروف به منظور قرابت بیش‌تر با ظرافت‌های خطوط دست‌نویس ضروری است؛ تحقیق حاضر با هدف تحلیل و تبیین معیارهایی برای ارزیابی کیفی اجرای خط نستعلیق در رایانه بر اساس اصول و قواعد سنتی در پی پاسخ به این پرسش است: چگونه می‌توان بر اساس اصول و قواعد خوش‌نویسی سنتی به معیارهایی دست یافت که در بررسی کیفیت حروف رایانه‌ای موثر واقع شود؟ و شناخت شیوه خوش‌نویسان تا چه اندازه می‌تواند در تببین این معیارها تاثیرگذار باشد؟ پژوهش حاضر با گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه­ای و به روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی کیفیت اجرای حروف در سه نمونه از تحریرات رایانه‌ای، شامل نرم‌افزار کلک، نرم‌افزار میرعماد و قلم میرزا پرداخته است و بر اساس قواعد و اصول ویژه خط نستعلیق، از جمله مرکز قلم و زوایای قلم در شیوه خوش‌نویس، کیفیت خطوط دورگیری در اجرای رایانه‌ای حروف، اتصالات حروف و نقاط عطف در بخش‌های صعود و نزول خط به نکاتی در خصوص دوری و نزدیکی شکل حروف رایانه‌ای نسبت به خوش‌نویسی سنتی اشاره دارد. بر این اساس مشخص شد که، چالش‌های طراحی، به‌خصوص، در اتصالات و نزول و صعود حروف حین اجرا قابل تامل بوده و کیفیت خط نستعلیق در رایانه آن‌گونه که لازم است، مورد توجه قرار نگرفته است؛ در نتیجه، انتقال قابلیت‌های بصری خطوط دست‌نویس با حروف رایانه‌ای، در صورت ارتقای قواعد در چهارچوب معیارهای کیفی نستعلیق، امکان­پذیر است.

خوشنویسی, خط نستعلیق, تحریرات رایانه‌ای, اصول و قواعد