احد روان جو - استادیار ، هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده هنر شوشتر

آئین جوانمردان را می‌توان از راه مطالعه در متون فتوت نامه‌ها پژوهش کرد و به فرهنگ عیاران و فتیان پی برد. به متون این چنینی متون «ادب» نام می‌نهند. آداب‌المشق مانند فتوت‌نامه‌ها آن‌چه را که باید در ارتباط با صنف در درون و با مشتریان در برون در راسته بازار و نیز رعایت آداب اخلاقی آن معین می‌کند. در این مقاله در پی آنیم تا آداب‌المشق‌ها را فتوت نامه خوشنویسان بدانیم که جایگاه خود برای مناسبات درون صنف، ارتباط استاد-شاگردی، جایگاه استاد، منزلت صنف، بیان اصول و حدود حرفه موضوعاتی را بیان می کنند همان کارویژه‌ای که فتوت‌نامه‌ها در باب آیین جوانمردی بیان می‌کنند. این مقاله به تطابق کامل آداب‌المشق با فتوت‌نامه می‌پردازد تا وجوه تقدس‌مآب آن را در قالب ویژگی بازاری آن بررسی کند. این پژوهش با روش کیفی و با شیوه مطالعه کتابخانه‌ای و بررسی متون انجام شده است. هدف آن شفاف سازی زوایای پنهان این صنف از حرفه‌های بازار است تا جایگاه اجتماعی آنان به عنوان صنفی از جوانمردان که به لحاظ فرهنگی از فرهیختگان حرفه‌های بازار محسوب می‌شود، روشن گردد. یافته های این پژوهش گواه آن است که اداب المشق خوشنویسان مانند متن فتوت نامه ها آنان را جوانمردانی معرفی می کند که به همه موازین و آداب آیین فتوت پایبند بوده افزون بر آن بهره‌ای از زیبایی‌شناسی و هنر سنتی را با خود داشتند.

فتوت‌نامه, آئین جوانمردی, حرفه‌های بازار, خوشنویسی, آداب‌المشق