لیلا عبدالملکی - Ph.D. Student of Psychology, Psychology Department, Faculty of Humanities, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran.
حسن امیری - (*Corresponding Author) Ph.D. in Psychology, Assistant Professor, Psychology Department, Faculty of Humanities, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran. Email: Ahasan.amiri@yahoo.com
سعیده السادات حسینی - Ph.D. in Psychology, Assistant Professor, Department of Psychology, Faculty of Humanities, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran.
برزو امیرپور - Ph.D. in Psychology, Assistant Professor, Psychology Department, Faculty of Humanities, Payame-Noor University Tehran, Tehran, Iran.
کریم افشاری نیا - Ph.D. in Consulting, Assistant Professor, Psychology Department, Faculty of Humanities, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran.

مقدمه: همسران جانبازان جنگ به واسطه قرابت و یاری‌رسانی به جانبازان مجروح به عنوان قربانیان ثانویه و پنهان تروما در نظر گرفته می‌شوند. این مواجهه غیرمستقیم با رویداد استرس آفرین پیامدهای منفی روان‌شناختی را برای آن‌ها به دنبال دارد. هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه و سهم پیش بینی کنندگی اثر کیفیت خواب و عزت نفس جنسی بر اختلال استرس تروماتیک ثانویه در همسران جانبازان جنگ انجام شد. مواد و روش‌ها: در این پژوهش توصیفی – تحلیلی، واحدهایی پژوهش مشتمل بر 152 نفر از همسران جانبازان جنگ با تشخیص اختلال استرس تروماتیک ثانویه استان کرمانشاه در سال 1398 بود. شرکت‌کنندگان از طریق نمونه‌گیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند. جهت گردآوری داده‌ها از پرسشنامه خواب پیتزبورگ، فرم کوتاه شاخص عزت نفس جنسی (اعتباریابی شده توسط فرخی و شاره) و مقیاس آسیب ثانویه (اعتباریابی شده توسط رضا پور میر صالح و احمدی) استفاده شد. با کمک نرم‌افزار آماری SPSS نسخه 25 و روش‌های آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی ساده داده‌ها تحلیل شدند. یافته‌ها: مطابق با یافته‌های پژوهش، میانگین (انحراف معیار) کیفیت خواب، عزت نفس جنسی و اختلال استرس تروماتیک ثانویه به ترتیب برابر با (3/88) 13/00، (11/88) 59/11 و (10/53) 63/43 بود. یافته‌های پژوهش بیانگر وجود رابطه مثبت و معنادار بین کیفیت پایین خواب و استرس تروماتیک ثانویه بود (0/01>P ،0/345= r). علاوه بر این، بین عزت نفس جنسی و اختلال تروماتیک ثانویه رابطه منفی معناداری وجود داشت (0/01>P ،0/298-= r). نتایج به دست آمده از تحلیل رگرسیون نشان داد که 32 درصد از تغییرات اختلال تروماتیک ثانویه از طریق کیفیت خواب و عزت نفس جنسی قابل تبیین است. بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به اهمیت کیفیت خواب و عزت نفس جنسی در پیش بینی اختلال استرس تروماتیک ثانویه، پیشنهاد می‌شود در برنامه‌های مداخله برای اختلال استرس تروماتیک ثانویه نقش این عوامل را مدنظر قرار دهند.

Secondary Post-traumatic Stress Disorder, Self-esteem, Sleep, Veterans., استرس تروماتیک, جانبازان, خواب, عزت نفس.