احمدصادق سلطانی نژاد - استادیار گروه حسابداری دانشگاه شهید باهنر کرمان
علیرضا رحیمی - استادیار گروه حسابداری دانشگاه شهید باهنر کرمان
کاظم شمس الدینی - کارشناسی ارشد حسابداری دانشگاه شهید باهنر کرمان

بدلیل وجود مشکلات تضاد منافع، امکان دارد مدیران از منابع شرکت در جهت افزایش ثروت سهامداران استفاده نکنند. صاحب نظران بهترین راه‌حل این مشکل را در بهبود حاکمیت شرکتی می دانند. هدف این پژوهش بررسی رابطه بین اثربخشی کمیته حسابرسی و سایر سازوکارهای حاکمیت شرکتی است. اصول حاکمیت شرکتی مورد بررسی در این پژوهش شامل استقلال هیئت‌مدیره، دوگانگی نقش مدیر عامل و ساختار مالکیت، است. به پیروی از پژوهش‌های گذشته برای اندازه‌گیری اثربخشی کمیته حسابرسی از میانگین نمره تعلق گرفته به سه معیار تخصص، استقلال و اندازه کمیته حسابرسی استفاده شده است. دوره زمانی پژوهش از سال 1392  تا 1396 است که با اعمال شرایط مورد نظر 130 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران نمونه پژوهش را تشکیل می‌دهند. یافته‌های پژوهش بیانگر این است که اثربخشی کمیته حسابرسی با استقلال هیئت‌مدیره و دوگانگی نقش مدیرعامل رابطه منفی معنی‌داری دارد. وجود رابطه منفی به این معناست که هیئت‌مدیره مستقل می‌تواند برای کمیته حسابرسی نقش جایگزینی داشته باشد. همچنین، بین سهامداران عمده و دولتی با اثربخشی کمیته حسابرسی رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. به‌عبارتی، سهامداران عمده و دولتی قادرند یکدیگر را تقویت کرده و نقش مکمل برای یکدیگر داشته باشند، هر چند مالکیت نهادی با اثربخشی کمیته حسابرسی رابطه معنی‌داری  نداشت. بدلیل وجود مشکلات تضاد منافع، امکان دارد مدیران از منابع شرکت در جهت افزایش ثروت سهامداران استفاده نکنند. صاحب نظران بهترین راه‌حل این مشکل را در بهبود حاکمیت شرکتی می دانند. هدف این پژوهش بررسی رابطه بین اثربخشی کمیته حسابرسی و سایر سازوکارهای حاکمیت شرکتی است. اصول حاکمیت شرکتی مورد بررسی در این پژوهش شامل استقلال هیئت‌مدیره، دوگانگی نقش مدیر عامل و ساختار مالکیت، است. به پیروی از پژوهش‌های گذشته برای اندازه‌گیری اثربخشی کمیته حسابرسی از میانگین نمره تعلق گرفته به سه معیار تخصص، استقلال و اندازه کمیته حسابرسی استفاده شده است. دوره زمانی پژوهش از سال 1392  تا 1396 است که با اعمال شرایط مورد نظر 130 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران نمونه پژوهش را تشکیل می‌دهند. یافته‌های پژوهش بیانگر این است که اثربخشی کمیته حسابرسی با استقلال هیئت‌مدیره و دوگانگی نقش مدیرعامل رابطه منفی معنی‌داری دارد. وجود رابطه منفی به این معناست که هیئت‌مدیره مستقل می‌تواند برای کمیته حسابرسی نقش جایگزینی داشته باشد. همچنین، بین سهامداران عمده و دولتی با اثربخشی کمیته حسابرسی رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. به‌عبارتی، سهامداران عمده و دولتی قادرند یکدیگر را تقویت کرده و نقش مکمل برای یکدیگر داشته باشند، هر چند مالکیت نهادی با اثربخشی کمیته حسابرسی رابطه معنی‌داری  نداشت.

حاکمیت شرکتی, کمیته حسابرسی و ویژگی‌های هیئت‌مدیره